Jak krety

Mozolne przebijanie się w korkach w centrum zatłoczonego miasta, nakładanie drogi omijającej górskie szczyty czy czekanie na prom, by dostać się na drugi brzeg. Wszystkie te problemy rozwiązuje tunel. Ruszamy w podróż pod ziemią.

Pod Eufratem

Tunele drążono w skałach od wieków. Głównie w poszukiwaniu cennych surowców. Chodnik kopalniany jednak nie służy do podróżowania, więc nie będziemy się nim zajmować. Choć na kartach historii znajdziemy ciekawy przypadek kopalnianych podróży. W latach 20. dwudziestego wieku, gdy Górny Śląsk podzielono między Polskę i Niemcy, granica przecięła miasta, pola i kopalnie. Granica między państwami i wojna celna sprzyjała przemytowi. Wykorzystano podziemne chodniki. W ten sposób przemytnicy próbowali przechytrzyć straż celną i graniczną.

Prawdziwe tunele drogowe pod Apeninami zaczęli drążyć Rzymianie w I wieku przed Chrystusem. Wcześniej, pod rzeką Eufrat w Babilonie, zbudowano wzmocniony cegłami tunel długości 900 metrów. Najdłuższy rzymski tunel miał ponad 11 km długości. W XVII wieku powstały tunele na Canal du Midi w południowej Francji, z których mogły korzystać łodzie. Prawdziwy rozkwit tuneli służących przemieszczaniu się ludzi to XIX wiek. Tunele zwane poternami tworzyli też wojskowi. Służyły one komunikowaniu się w ramach twierdz. Jednak to tunele kolejowe były prawdziwym wyzwaniem inżynierskim.

Pod Alpami

W latach 1826–1848 powstał tunel pod Tamizą w Londynie. Był pierwszym wybudowanym pod rzeką, po babilońskim stworzonym kilka tysięcy lat wcześniej. Inżynier Marc Brunel i jego syn Isambard po raz pierwszy użyli metody tarczowej do drążenia tunelu i cementu do wzmocnienia jego ścian. Tunel był tak obszerny, że mogły w nim jeździć powozy konne. Od 1869 roku stał się częścią londyńskiego metra i istnieje do dziś. Wcześniejsze tunele drążono siłą mięśni, potem dynamitem. Technikę ich budowy tarczą skrawającą, zastosowaną pod Tamizą, stosuje się do dziś. Najnowszy polski tunel pod Świną w Świnoujściu też powstał tą metodą. Drugim sposobem budowy tuneli jest metoda odkrywkowa. Tak najczęściej powstaje metro. Wykopuje się rów, zabudowuje ściany i zasypuje, co jest możliwe tylko wzdłuż ulic i na mniejszej głębokości.

Najdłuższym (57 km) i jednocześnie najgłębszym (2 km) tunelem świata jest tunel bazowy św. Gotarda w szwajcarskich Alpach. Natomiast West Delaware Tunel w USA jest najdłuższym podziemnym akweduktem. Ma 170 km długości i dziennie dostarcza połowę zapotrzebowania na wodę pitną dla Nowego Jorku.

Eurotunel

Dawniej do Wielkiej Brytanii można było dotrzeć tylko statkiem, a później również samolotem. W 1994 roku pojawiła się trzecia opcja. W najwęższej części kanału La Manche, oddzielającego wyspy brytyjskie od Francji, wybudowano Eurotunel, a właściwie trzy tunele. Dwa główne i w środku mniejszy, służący jako tunel techniczny i ewakuacyjny. Mają one ponad 50 km i łączą Calais we Francji z Folkestone w Anglii. Na głębokości do 70 metrów pod dnem morskim pociągi jeżdżą z prędkością 160 km/h. W ciągu 35 minut przewożą ludzi, a na specjalnych platformach towary, samochody i ciężarówki. ☻

Tube

W dużych miastach najlepszym sposobem podróżowania jest kolej podziemna, czyli metro. Gdy w Polsce wybuchło powstanie styczniowe w 1863 roku, w Londynie 10 stycznia otwarto pierwszy odcinek Underground, przez Londyńczyków z uwagi na okrągłe tunele zwanego Tube. Pierwszą linię metra budowano metodą odkrywkową, więc nie miała okrągłego przekroju. Na 6 km trasie jeździły pociągi... parowe.

Kłęby dymu i pary w podziemnym tunelu to nie lada wyzwanie dla inżynierów. Dlatego w metrze budowano wieże wentylacyjne, które do dziś można spotkać na ulicach angielskiej stolicy. W 1890 roku otwarto pierwszą zelektryfikowaną linię. Budowano ją już metodą głębinową, zwaną deep level, i wtedy pojawiły się charakterystyczne okrągłe rury.

Londyńskie metro, budowane i użytkowane początkowo przez prywatne firmy, pełne jest dziś opuszczonych stacji i nieczynnych odcinków. Podczas wojny używanych jako schrony i magazyny dzieł sztuki. Swoją kryjówkę miał tam też premier Churchill. ☻

Pożar w tunelu

Trujący dym pożaru w krótkim czasie może zabić wszystkich przebywających w tunelu. Do dramatu doszło 24 marca 1999 roku w 11-kilometrowym tunelu pod Mont Blanc łączącego Francję z Włochami. Mniej więcej w połowie tunelu kierowca belgijskiej ciężarówki, wiozącej mąkę i margarynę, zauważył wydobywający się z auta dym. Szybko zatrzymał się i zaczął uciekać. Dwie minuty później służby zamknęły tunel, jednak w środku pozostało co najmniej 10 samochodów i 18 ciężarówek.

Źle uruchomiona wentylacja nie wydmuchiwała dymu, więc tunel działał jak komin, podsycając pożar. Strażacy nie byli w stanie dotrzeć do płonącej ciężarówki i też zostali uwięzieni. Uwolniono ich dopiero po 5 godzinach.

Płonąca margaryna paliła się 56 godzin. Temperatura dochodziła do 1000 stopni Celsjusza. W sumie życie straciło 39 osób. Po tragedii tunel był zamknięty przez 3 lata. Zmieniono system nadzoru, zbudowano drogi ewakuacyjne, a w środku pojawiła się remiza dla straży pożarnej z unikatowym wozem strażackim o dwóch kabinach (aby nie musiał zawracać w tunelu) i możliwością jazdy bokiem. ☻

wydarzyło się w Maju

20 lat temu Polska razem z dziewięcioma innymi krajami (Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Słowacja, Słowenia i Węgry) dołączyła do Unii Europejskiej. Było to największe rozszerzenie Unii w historii.

70 lat temu Francuscy spadochroniarze przegrali bitwę pod Điện Biên Phủ w północno--zachodnim Wietnamie, co oznaczało koniec kolonii francuskich w Indochinach. Obecnie to teren Laosu, Kambodży i Wietnamu.

80 lat temu Oddziały UPA (Ukraińska Powstańcza Armia) nocą wymordowały 100 Polaków we wsi Dierżów. Wśród zabitych były dzieci (najmłodsze miało 2 lata) i trzy siostry zakonne ze Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo.

80 lat temu Na ruinach klasztoru na Monte Cassino w Italii, Polacy zatknęli biało-czerwoną flagę. Długa i krwawa bitwa o przełamanie tej linii obronnej dobiegła końca.

230 lat temu W okresie rewolucji francuskiej Konwent Narodowy Francji wprowadził religię państwową zwaną Kultem Istoty Najwyższej. „Religia” się nie przyjęła, ale walczący z Bogiem i wszelkimi przejawami religijności bezcześcili i zniszczyli mnóstwo kościołów i klasztorów w całej Francji, zabijali księży i zakonników.

1415 lat temu Papież Bonifacy IV otrzymał od cesarza rzymski Panteon (miejsce poświęcone wszystkim bogom) i zamienił świątynię na chrześcijański kościół pod wezwaniem Santa Maria ad Martyres (Świętej Marii Panny od Męczenników). To jedna z najlepiej zachowanych rzymskich budowli. Jej kopuła o średnicy ponad 43 metrów jest odlana z niezbrojonego betonu.