Latarnia morska Stilo to drugi dom Romualda Łozickiego, starszego latarnika. Na szczyt tej ponadstuletniej budowli wdrapujemy się krętymi schodami. 138 stopni i… morze widać jak na dłoni. Dookoła las. Cicho, aż w uszach dzwoni. – Bo stille to po niemiecku cisza – śmieje się latarnik.

ROMUALD, SARA I LIS
Latarnia stoi na wydmie, na wysokości 55 metrów nad poziomem morza. Wczesną wiosną, gdy nie ma jeszcze turystów, pan Romuald jest tu sam jak palec. – No, nie całkiem sam – mówi latarnik. – Jest jeszcze nasza suczka Sara. Odwiedza mnie też zaprzyjaźniona lisica. Czasem podchodzi tak blisko, że kładę jej jedzenie na parapecie – dodaje. Obok mały domek ze stróżówką i maszynownią. Wchodzimy do środka. Dzwoni telefon: „Proszę o e-maila do Stilo”. Latarnik uśmiecha się. – Tutaj nie ma komputera. Mój komputer to doświadczenie zdobyte przez lata – puka się w głowę. Ma dwójkę zmienników, w tym swoją żonę Weronikę Łozicką. Cała trójka mieszka w Sasinie, trzy kilometry stąd. – Żona już od 20 lat służy na latarni. Świetnie sobie radzi – zapewnia mąż. – Czytał pan „Latarnika” Sienkiewicza? – pytam. – Czy to możliwe, żeby głównego bohatera aż tak pochłonęła książka, że nie włączył na czas świateł? – W dzisiejszych czasach to już raczej niemożliwe – odpowiada pan Romuald. – Bo o zmroku światło na latarni włącza się automatycznie.

TRZY KROPKI
Dawniej latarnik zapalał światło. – Gdy zaczynałem tu pracować, refl ektory uruchamiało się zgodnie z tabelą świateł. Codziennie o innej godzinie, minucie i sekundzie – wspomina latarnik. – Dziś lampę zapala fotokomórka. Wystarczy, że zrobi się ciemno. Światło gaśnie, gdy robi się widno. Ale w każdej chwili mogę przełączyć urządzenie na system ręczny – zaznacza pan Romuald. – Co się stanie, gdy zabraknie prądu? – dopytuję. – Mam agregat. A światła rezerwowe mogą działać przez 18 godzin – odpowiada latarnik. Latarnia koło Sasina rzuca smugę światła na odległość 23 mil morskich, czyli 43 kilometrów i jednocześnie niesie informację w alfabecie Morsa. Trzy kropki oznaczają literkę „s” jak Stilo. Dzięki temu żeglarze mają pewność, gdzie błyska widoczny punkt. Trzy panele kręcą się na obrotowym stole. Każdy ma osiem żarówek. Blask – 0,3 sekundy. Przerwa – 2,2 sekundy. Blask – 0,3 sekundy. Przerwa – 2,2 sekundy. Blask – 0,3 sekundy. Dłuższa przerwa – 6,7 sekundy. – Ważne, żeby cały obrót miał dokładnie 12 sekund. Mierzę czas stoperem – uśmiecha się latarnik.

JAK NA CHOINCE
Po snopie światła latarnik rozpoznaje, czy przepaliła się żarówka. Wtedy zabiera trzy nowe żarówki i rusza na szczyt latarni. – Są połączone szeregowo – tłumaczy. – Jak lampki na choince. Wystarczy, że jedna się przepali, nie świecą trzy – dodaje. Latarnik poza tym czyści lampy, nasłuchuje radiowego kanału bezpieczeństwa. – Dbamy o to miejsce jak o dom – mówi. – Myjemy okna, kosimy trawę. A tych 138 schodów… Wiecie, ile to zamiatania? – śmieje się. Latarnię Stilo zbudowali w 1906 r. Niemcy. Z gotowych stalowych elementów. – Tutaj jest 5 tys. śrub! – mówi latarnik. – Takie latarnie są tylko trzy na świecie – u nas, w Niemczech i USA – dodaje. Na początku światło dawały gazowe palniki umieszczone w specjalnym urządzeniu. W późniejszym czasie dotarła na górę elektryczność. Ściany latarni oklejone są rozdrobnionym korkiem pomalowanym na biało. – Podobne pomysły z korkiem stosowane są w okrętach – zapewnia pan Romuald, który nieraz wypływał w morze.