Lotnisko Powidz koło Poznania, 24 marca, godz. 12.15. Paskudnie wieje i pada śnieg. Mimo to lufy ponad stu obiektywów wycelowane są w niebo. Nagle zza nisko wiszących chmur wyłania się ciemnoszara sylwetka czterosilnikowego transportowca – pierwszego polskiego Herculesa.

Ciężarowy Pinokio
Na ogonie transportowca widać jeszcze amerykańską flagę, bo to używany, prawie 40-letni samolot Sił Powietrznych USA. Ale za sterami siedzi już polski pilot podpułkownik Mieczysław Gaudyn. To on będzie dowodził eskadrą polskich Herculesów. – Ten samolot pięknie lata, jest dostojny, ale bardzo manewrowy – powie nam za chwilę pułkownik, który na razie jeszcze kręci Herculesem kółka nad powidzkim lotniskiem. Słychać huk. Ale to nie Hercules. To F-16, który eskortował transportowca do Powidza, a potem – bez lądowania – odleciał do swej bazy, zapewne w pobliskich Krzesinach. Jeszcze tylko oficjalne przemówienia, poświęcenie samolotu, defi lada i już możemy podziwiać najnowszy nabytek naszego lotnictwa wojskowego. Hercules stoi obok dwóch innych transportowców, używanych przez polską armię: małej Bryzy rodem z Mielca i hiszpańskiej CASy C-295. Dzięki temu łatwo je porównać. Hercules jest zdecydowanie największy (prawie 30 metrów długości i ponad 40 metrów rozpiętości skrzydeł). Wygląda jak pękata ciężarówka z nosem długim prawie jak u Pinokia. Ma cztery silniki, podczas gdy Bryza i CASA to maszyny dwusilnikowe.

Stary, ale ...
Wchodzimy do środka przez drzwi z przodu kadłuba. W ładowni widać zapasowy silnik i śmigło. Po bokach, pod ścianami siedziska. Trudno je nazywać fotelami. Wyglądają jak krzesełka z płóciennych pasków rozpiętych na stalowych rurkach. Po żółtej drabince wchodzimy do kabiny pilotów. Na tylnej ścianie zamontowano... dwie kanapy, jedna nad drugą. Przypominają trochę siedziska w kolejowych kuszetkach. Z przodu trzy fotele. Lewy i prawy zajmują piloci, środkowy – lekko cofnięty i umieszczony wyżej – przeznaczony jest dla technika pokładowego. Kokpit jest tradycyjny, z zegarowymi przyrządami. Nie ma tu szklanego kokpitu, czyli dużych ciekłokrystalicznych wyświetlaczy urządzeń cyfrowych, jakie mają już zamontowane nasze polskie CASy, które są konstrukcjami nowocześniejszymi od Herculesa. Tak, tak, Lockheed C-130 Hercules to maszyna zaprojektowana ponad pół wieku temu! – Jej pierwszy lot odbył się w 1955 r. – potwierdza Michael Wilson, amerykański mechanik, który wraz z kolegami z fi rmy L3 jeszcze przynajmniej rok będzie szkolił polskich kolegów w prowadzeniu naziemnej obsługi Herculesów.

Loadmaster
Samolot, który jako pierwszy z pięciu Herculesów Amerykanie gruntownie wyremontowali i podarowali polskiemu lotnictwu, ma 39 lat. Po kapitalnym remoncie powinien jeszcze służyć 20 lat. Przyda się bardzo. Choć nie tak nowoczesny jak CASA-295, jest szybszy (maksymalnie 610 km/ godz.) i ma większy zasięg. Jako jedyny polski transportowiec potrafi bez międzylądowania dolecieć z Polski do Afganistanu. Może też zabrać dwa razy więcej ładunku niż CASA (prawie 20 ton), w tym np. 2 samochody humvee albo 92 żołnierzy z wyposażeniem. Dawniej Herculesy wyposażano w sprzęt ratowniczy, którym za pomocą liny zakończonej balonem z helem można było podnieść w locie rozbitka stojącego na ziemi. Zaglądamy Herculesowi pod ogon. Tim Blair, amerykański żołnierz, opuścił właśnie rampę, służącą do załadunku i rozładunku maszyny. Na co dzień Tim służy w słynnej bazie lotniczej Edwards w Kalifornii, gdzie lądują nawet promy kosmiczne. Jest loadmasterem, czyli odpowiedzialnym za sprawny i bezpieczny załadunek i rozładunek Herculesów. – Ile trwa zapakowanie takiej maszyny? – pytam. – To zależy od ładunku, ale to się da zrobić w jakieś 10 minut – odpowiada Tim. – Tylko?! – Jest to możliwe dzięki specjalnym paletom, czyli jeżdżącym po podłodze samolotu platformom na rolkach – tłumaczy Tim.

70 ton na łupince
Żołnierze cenią Herculesy za to, że potrafi ą szybko i sprawnie dowieźć to, czego potrzebują. A do tego nie boją się startować i lądować na nieutwardzonym podłożu. Na przykład na lotniskach trawiastych. Wystarczy krótki pas startowy. A byli już i tacy, którzy tym 70-tonowym samolotem lądowali na... lotniskowcach, i to bez pomocy lin hamujących! Takie praktyki zostały potem zakazane, bo amerykańscy dowódcy uznali, że to zbyt niebezpieczne. W każdym razie Hercules to z pewnością największy samolot, jaki kiedykolwiek wylądował na lotniskowcu. Polscy piloci i technicy przeszli w amerykańskim Nashville ten sam kurs, który przechodzą Amerykanie. Zdawali te same egzaminy. Różnica polegała tylko na tym, że Polacy ukończyli szkolenie w osiem miesięcy, a Amerykanom zajmuje ono dwa lata. – To dlatego, że pracowaliśmy już z innymi maszynami – tłumaczy ppłk Gaudyn.

Dziewczyny też mogą latać
Polskim loadmasterem jest starszy chorąży, Marcin Kostrzewa. W USA szkolił się 14 miesięcy (6 miesięcy uczył się angielskiego). Teraz też rzadko bywa w domu, bo 4 dni w tygodniu służy w Powidzu pod Poznaniem, a trzy dni spędza z rodziną w Krakowie. Żona Irena oraz córki Daria i Ala na odbiór Herculesa przyleciały z Krakowa wojskową CASą. Czy dziewczyny chciałyby iść w ślady taty? – Ja źle się czuję, gdy samolot startuje i ląduje – broni się Ala. – Serce mi podchodzi do gardła. A tata na pytanie, czy pozwoliłby córkom latać, odpowiada: „Nie powiedziałbym nie!”. Na czym mogłyby latać dziewczęta? Może na Boeingu C-17 Globemaster III? To dopiero kolos. Potrafi  połknąć nawet czołg. W pełni załadowany waży 265 ton! Polska wkrótce będzie mogła korzystać z dwóch takich samolotów, które zakupi do spółki z 11 innymi państwami