Dzieła starożytnego świata znamy z ich średniowiecznych odpisów, czyli kopii. Oryginalne rękopisy zaginęły w kolejnej zawierusze historii. Na szczęście w czasach gdy nikt nie słyszał jeszcze o prawach autorskich, przepisywano cenne dzieła, aby rozpowszechnić je szeroko. Najstarsze odpisy dzieł Platona dzieli prawie 1400 lat od oryginału, a znane odpisy Ewangelii zaledwie ok. 30 lat.

CUD ŚWIATA
Najsłynniejszym miejscem starożytności, gdzie gromadzono i przepisywano wielkie dzieła, była Biblioteka Aleksandryjska, uznawana zresztą za jeden z siedmiu cudów świata. Bibliotekę założył król Ptolemeusz I Soter, ale największym twórcą księgozbioru był król Ptolemeusz II Filadelfos. Wysyłał on nawet swoich agentów we wszystkie zakątki świata, by wyszukiwali cenne teksty. Także podróżni przypływający do Aleksandrii byli zobowiązani na czas pobytu pozostawić posiadane księgi, by można było zrobić z nich odpis. Niestety, duża część zbiorów spłonęła ok. 48 r. przed Chrystusem. To, co pozostało, w 642 roku spalili arabowie jako dzieła „niewiernych”. Na szczęście wtedy część pism była już skopiowana. Między innymi dzieła greckich uczonych. W średniowieczu kopiowaniem ksiąg zajmowały się klasztory. W tak zwanym skryptorium przy specjalnych pulpitach mnisi nie tylko przepisywali teksty, ale jeszcze bogato je zdobili. Przepisane dzieła pozostawały w klasztornych bibliotekach. Wiele jednak zniszczyły wojny, pożary i grabieże, ale dzieła, które przetrwały, są dziś bezcennym źródłem informacji. Mimo że to kopie, nikt nie podważa ich autentyczności i zgodności z oryginałem.

ODPISY EWANGELII
W badaniach nad Biblią sytuacja jest zupełnie inna. Przede wszystkim przy przepisywaniu Pisma Świętego skrupulatnie sprawdzano, czy wszystko się zgadza. Drugą ważną rzeczą jest czasowa bliskość kopi do oryginału. Najstarszy zachowany do dziś odpis tekstu Ewangelii św. Jana, opisujący rozmowę Jezusa z Piłatem, pochodzi z ok. 130 roku, a więc od napisania oryginalnego tekstu minęło zaledwie jakieś 30 lat. Poza tym z okresu od III do V wieku zachowało się ok. 2500 odpisów fragmentów Biblii. Jest to o tyle ważne, że istnieje możliwość porównania. Jeżeli jakieś zdanie występuje w jednym odpisie, a w pozostałych nie, to może oznaczać, że zostało dopisane lub źle przetłumaczył je kopista. Pozwala to dostrzec w pełni oryginalny tekst. Jeżeli na Biblię spojrzymy z punktu widzenia nauki, to mimo braku oryginałów, są to bardzo mocne argumenty za jej autentycznością. Znacznie mocniejsze niż w przypadku dramatów Sofoklesa, czy historycznych pism Tacyta, które przecież uznawane są za autentyczne.

PIĘCIOKSIĄG SAMARYTAŃSKI
To pierwsze znane tłumaczenie pierwszych pięciu ksiąg Biblii, zwanych księgami Mojżeszowymi. Tłumaczenie na język samarytański nie jest dokładne. Powstało ok. IV lub II w. przed Chrystusem. Ale znane odpisy pochodzą głównie z XIII w. po Chrystusie.

TARGUMY ARAMEJSKIE
Wielu Żydów z Persji mówiło na co dzień językiem aramejskim, stąd potrzeba takiego tłumaczenia. Również w tym przypadku przekład nie jest dosłowny, a obecny kształt przyjął ok. V w. po Chrystusie

SEPTUAGINTA
To jedno z najważniejszych tłumaczeń Starego Testamentu. Nazwa pochodzi od siedemdziesięciu (septuaginta) – tłumaczy, którzy pracowali nad przekładem Biblii na język grecki. Dokładnie było ich 72. Pracowali na zlecenie wspomnianego już króla Ptolemeusza II. To tłumaczenie też nie było doskonałe. Septuaginta zachowała się w licznych odpisach, które niestety, znacznie różnią się między sobą.

WULGATA
Od II w. po Chrystusie wielu tłumaczyło Biblię na język łaciński. Przekłady te miały różną wartość. Dopiero mnich Hieronim, późniejszy święty, zebrał je i poprawił. Korzystał z tekstów łacińskich, greckich lub hebrajskich. Dziś trudno rozpoznać oryginalny tekst Wulgaty, bo istnieje ona w wielu odpisach poprawianych przez kopistów. Jedną z wersji Wulgaty wydrukował w 1455 roku Jan Gutenberg.

TŁUMACZENIA NA JĘZYKI NARODOWE
Pierwszymi, którzy zaczęli tłumaczyć Biblię na języki Słowian, byli Cyryl i Metody. Jednak dopiero w renesansie wraz z wynalezieniem druku pojawiła się też potrzeba przekładów Pisma Świętego na różne języki. Dzięki temu Biblia mogła stać się łatwiej dostępna. Dziś jest przetłumaczona na ponad 2000 języków.

ŁUMACZENIA POLSKIE
Fragmenty Biblii tłumaczone były już w XV wieku. Pierwsze w historii pełne tłumaczenie Biblii z tekstów hebrajskich na język polski przyniosła reformacja. Kalwińska Biblia Brzeska powstała w 1563. Wśród katolików najpopularniejsze było tłumaczenie ks. Jakuba Wujka. Dziś najczęściej używa się Biblii Tysiąclecia.