Benedykt VII - światło w mroku

Andrzej Grajewski

|

MGN 06/2011

publikacja 06.05.2011 09:10

Wiek X historycy Kościoła nazywali wiekiem mrocznym, gdyż więcej w nim było złych papieży, aniżeli wybitnych. W tej epoce wyróżniał się Benedykt VII, który przywrócił godność papieskiemu urzędowi.

Benedykt VII - światło w mroku Bazylika Świętego Krzyża Jerozolimskiego w Rzymie. Wewnątrz znajduje się grób Benedykta VII. Był on wielkim czcicielem relikwii Krzyża św. i podobno jeszcze jako biskup wybrał się do Ziemi Świętej, aby oddać im na miejscu hołd. Jako papież wspomagał także pielgrzymki do Jerozolimy, dlatego na miejsce swego pochówku wybrał właśnie bazylikę rzymską, w której znajdują się relikwie Krzyża św. fot. EAST NEWS

Biskup Sutri pod Viterbo zasępiony słuchał wieści z Rzymu od posłańca, który w imieniu cesarza wzywał go do Wiecznego Miasta na wybór nowego papieża. Od wielu miesięcy stolica papiestwa była świadkiem scen gorszących. Papież Benedykt VI po kilku miesiącach urzędowania został aresztowany przez potężne rody rzymskie i zamknięty w Zamku św. Anioła nad Tybrem. Jego miejsce zajął diakon Franko, który przybrał imię Bonifacego VII, a później został uznany za antypapieża. Aby zalegalizować swoje panowanie, antypapież polecił udusić Benedykta VI, a jego ciało wrzucić do Tybru. Rządy Bonifacego VII trwały zaledwie 11 miesięcy. W końcu został obalony przez rozwścieczonych Rzymian oraz wojska cesarza Ottona II. Trzeba było wybrać następcę i dlatego w październiku 974 r. pilnie zwoływano biskupów i świeckich na nową elekcję do Rzymu. Zwycięsko z niej wyszedł biskup Sutri, pochodzący z rodu hrabiów Tuscolo. Nowy papież przyjął imię Benedykta VII, podkreślając w ten sposób łączność z zamordowanym poprzednikiem. Benedykt VII był krewnym potężnego rodu Krescencjuszów, który faktycznie w tym czasie władał Rzymem. Miał do niego zaufanie także namiestnik cesarza Ottona II, który stale rezydował w mieście.

PAPIEŻ ZALEŻNY OD CESARZA
Kryzys Kościoła w tym czasie był pochodną kryzysu w całej Europie. Ustawiczne wojny i zwady toczyła większość feudalnych władców między sobą. Nie było jednej centralnej władzy, która mogłaby ustanowić na całym kontynencie powszechnie akceptowane zasady. Niewiele zostało także z autorytetu papiestwa. Najważniejsze urzędy kościelne po prostu kupowano, albo obdarowywano nimi swoich krewnych. Dlatego bardzo często biskupami, a nawet papieżami, zostawali ludzie niegodni tych funkcji, bez żadnego autorytetu. Papiestwo było także zależne od łaski cesarza od czasu, gdy w Rzymie koronował się Otton I. W zamian kolejni cesarze potwierdzali przywileje i nadania Kościoła oraz zobowiązali się do ochrony Państwa Kościelnego. Partnerem Benedykta VII był cesarz Otto II, którego bardziej od spraw włoskich zajmowało umocnienie władzy na ziemiach niemieckich. Stwarzało to papieżowi możliwość samodzielnego działania w Rzymie.

PROGRAM ODNOWY
Benedykt VII wiedział, że papiestwo jest w tym czasie zbyt słabe, aby wyzwolić się spod zależności od cesarza. Postanowił jednak wykorzystać siłę władzy cesarskiej dla oczyszczenia Kościoła z wewnętrznych słabości. W marcu 981 r. zwołał synod biskupów do Bazyliki św. Piotra, na który zaprosił także Ottona II. Przeprowadził na nim ekskomunikę antypapieża Bonifacego VII, który musiał opuścić Rzym, a także usunął z kościelnych urzędów jego stronników. Przede wszystkim zaś ustanowił prawo, które zakazywało symonii, czyli sprzedawania i kupowania jakichkolwiek godności kościelnych. Ponieważ stał za tym autorytet cesarza, prawo zaczęto skutecznie egzekwować w całym Kościele. Dla wzmocnienia autorytetu urzędu papieskiego Benedykt VII zobowiązał wszystkich biskupów do systematycznych wizyt w Rzymie i składania okresowych sprawozdań z pełnionego urzędu. Zwyczaj wizyt „ad limina” (do progów, czyli grobów apostołów Piotra i Pawła) przetrwał do dzisiaj i jest ważnym elementem łączności wspólnot katolickich na całym świecie z urzędem papieskim.

MISJE NA WSCHODZIE
Benedykt VII interesował się także terenami misyjnymi na wschodzie Europy, gdzie chrzest przyjmowały kolejne narody słowiańskie. Dla wzmocnienia tych prac Benedykt VII ufundował na Awentynie w Rzymie klasztor św. Aleksego, który połączy wschodnią i zachodnią tradycję ruchu zakonnego. Tam będą się przygotowywać dwaj wybitni misjonarze: Adalbert, czyli późniejszy św. Wojciech, oraz Bruno z Kwerfurtu, kapelan cesarza Ottona III, a później apostoł Pomorza. Benedykt VII wspierał także ośrodki klasztorne w całej Europie, a przede wszystkim klasztor w Cluny w Burgundii. Benedykt VII Benedykt VII
Był to potężny ośrodek zakonny, który promieniował na całą chrześcijańską Europę odrodzoną liturgią oraz teologią, symbolizował również niezależność Kościoła od władzy świeckiej. Benedykt VII nigdy nie zapominał o ubogich, polecając trosce biskupów otwieranie hospicjów dla ludzi ubogich.

Benedykt VII (974–867)
Benedykt VII (październik 974–lipiec 983) był synem Dawida, z hrabiowskiego rodu Tuscolo. Przez kilka lat był biskupem Sutri w prowincji Lazio. Biskupem Rzymu został wybrany dzięki poparciu cesarza Ottona II, po obaleniu i wygnaniu z Rzymu antypapieża Bonifacego VII.

Przeprowadził reformy wewnętrzne Kościoła, umacniał klasztory oraz wspierał działalność misyjną wśród narodów słowiańskich. Nakazał pochować się w rzymskiej bazylice Świętego Krzyża Jerozolimskiego.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.