Jaki to kwiat?

Małogościowy przewodnik po przyrodzie

|

MGN 04/2010

publikacja 15.03.2010 13:28

Rosną na łąkach, na polach, w lasach, ale i w miastach. Kwiaty – najpiękniejsze części większości roślin.

Kwiaty niektórych roślin widać już z daleka. Inne są tak małe, że trzeba się dobrze przyjrzeć, aby je dostrzec. Przywabiają owady, zwykle obsypane już pyłkiem innych kwiatów tego samego gatunku. Dzięki owadom, w zapylonych kwiatach rozwijają się nasiona. Z nich później wyrosną nowe rośliny. Istnieją kwiaty, na przykład słonecznika, które złożone są z wielu małych pojedynczych kwiatków. Wszystkie razem zwane są kwiatostanem. Poszczególne kwiatki ułożone są bardzo ściśle jeden obok drugiego. Tworzą kwiatostany zwane koszyczkami. W książce „Jaki to kwiat” przedstawiono 50 najczęściej spotykanych w Polsce lub najbardziej interesujących gatunków roślin. Wszystkie pogrupowano według barwy kwiatów.

KWIATY BIAŁE

Grzybień biały Grzybień biały
GRZYBIENIE BIAŁE
kwitną od czerwca do września Zwane są też liliami wodnymi albo nenufarami. Ich białe kwiaty są największymi rodzimymi kwiatami.

Ogonki prawie okrągłych liści wyrastają z kłącza ukrytego w mule. Rosną w jeziorach, stawach, bagnach i w powoli płynących rzekach. Ogonki liściowe mają, zależnie od głębokości wody, nawet do trzech metrów długości.

Czy wiesz?
Pływające liście grzybieni białych są mocne i zarazem giętkie, pokryte warstwą wosku. To ochrona przed palącym słońcem i silnym falowaniem wody. Ich liście są tak duże, że żaby mogą na nich wypoczywać bez obawy zatopienia.

Jastrun właściwy Jastrun właściwy
JASTRUN WŁAŚCIWY
kwitnie od maja do sierpnia i osiąga wysokość 20–100 cm

Zwany jest często złocieniem właściwym lub margerytką. Bardzo szybko się rozprzestrzenia i w krótkim czasie potrafi zarosnąć całą łąkę. Jastruna właściwego można spotkać nie tylko na łąkach, ale i skrajach dróg.

Czy wiesz?
Jastrun właściwy bardzo lubi słońce, rośnie gromadami, dlatego łatwo zrobić z niego duży piękny bukiet.



Konwalia majowa Konwalia majowa
KONWALIA MAJOWA
kwitnie w maju i czerwcu, osiąga wysokość 10–25 cm. Pod ochroną! Zanim jeszcze zakwitnie, można ją poznać po dwóch dużych liściach. Kwiaty zwisają po jednej stronie bezlistnej łodyżki kwiatowej i wyglądają jak małe dzwoneczki. Mają przyjemny, intensywny zapach.

Czy wiesz?
Latem w miejscu kwiatów dzwoneczków pojawiają się małe czerwone jagody. Pod żadnym pozorem nie wolno ich próbować, bo są trujące i groźne dla ludzkiego życia. Trucizna nie szkodzi jedynie ptakom.

Śnieżyczka przebiśnieg Śnieżyczka przebiśnieg
ŚNIEŻYCZKA PRZEBIŚNIEG
kwitnie od lutego do kwietnia i osiąga wysokość 5–30 cm. Pod ochroną! Delikatne kwiaty przebiśniegu rozwijają się już pod koniec zimy i jako pierwsze oznajmiają nadejście przedwiośnia. Często, gdy dokoła leży jeszcze śnieg. Tym kwiatom nie szkodzą śnieg i lód.

Czy wiesz?
Cebulka śnieżyczki przebiśniegu jest trująca. Jest też idealną spiżarnią. Roślina gromadzi w niej substancje zapasowe, które kiedyś będą jej potrzebne do rozwoju.

KWIATY ŻÓŁTE

Ziarnopłon wiosenny Ziarnopłon wiosenny
ZIARNOPŁON WIOSENNY
kwitnie od marca do maja i osiąga wysokość 5–25 cm Podobnie jak przebiśnieg i zawilec to najwcześniej kwitnąca roślina leśna.

Kwiaty ziarnopłonu wyglądają jak żółte gwiazdki z 6–12 promieniami. Ziarnopłona wiosennego można znaleźć nie tylko w lasach, ale też w ogrodach i w zaroślach.

Czy wiesz?
Świeże liście ziarnopłonu zawierają wprawdzie dużo witaminy C, ale także niejadalne, a nawet trujące substancje. Pod żadnym pozorem nie wolno więc ich jeść.

 

Wiesiołek dwuletni Wiesiołek dwuletni
WIESIOŁEK DWULETNI
kwitnie od czerwca do sierpnia i osiąga wysokość 50–150 cm.

Zwany jest nocną świecą. Kwiaty, średnicy 5–6 cm, skupione są gęsto na szczycie łodygi.

Najpierw rozwijają się kwiaty położone najniżej, potem stopniowo coraz wyższe.

Aby zobaczyć je w pełni otwarte, trzeba poczekać do zapadnięcia zmroku. Wtedy wiesiołek dwuletni otwiera kwiaty, które zapylają nocne owady.

Czy wiesz?
Kwiat wiesiołka żyje tylko dwie noce. Potem więdnie. Za pomocą stopera można zmierzyć, ile czasu będzie trwało całkowite otwarcie się kwiatu.

 

Wrotycz pospolity Wrotycz pospolity
WROTYCZ POSPOLITY
kwitnie od lipca do października i osiąga wysokość 40–150 cm.

Drobniutkie kwiaty wrotycza pospolitego tworzą ściśle zbite kwiatostany – koszyczki, skupione na szczycie łodygi. Każdy koszyczek wygląda jak mały żółty guzik.

Liście wrotyczu natomiast podobne są do niewielkich liści paproci. Wrotycz pospolity rozkwita w pełni dopiero w lecie.

Czy wiesz?
Wrotycz ma bardzo silny, specyficzny zapach. Kilka łodyg wraz z liśćmi i kwiatami włożonych do budy psa może odstraszyć pchły.

KWIATY CZERWONE

Firletka poszarpana Firletka poszarpana
FIRLETKA POSZARPANA
kwitnie w maju i czerwcu, osiąga wysokość 30–80 cm Płatki kwiatów f irletki wyglądają jakby były silnie postrzępione.

Wąskie liście ustawione są na łodydze zawsze po dwa naprzeciw siebie. Firletka poszarpana rośnie na torfowiskach i w wilgotnych zaroślach.

Czy wiesz?
Na firletce poszarpanej widać często krople pienistej wydzieliny. Otacza ona larwę małego owada – pienika, kryjącego się we wnętrzu firletki. Pienista otoczka zapewnia larwie schronienie na przykład przed owadożernymi ptakami i chroni ją przed wysychaniem.

Zimowit jesienny Zimowit jesienny
ZIMOWIT JESIENNY
kwitnie w sierpniu i we wrześniu, osiąga wysokość 5–20 cm. Pod ochroną!

Kwiaty zimowitu jesiennego rozwijają się pod koniec lata i jesienią, gdy większość roślin już przekwita.

Kwiaty są podobne do kwiatów krokusów. Duże liście zimowitu i jego owoce pojawiają się natomiast wczesną wiosną.

Czy wiesz?
Zimowit jesienny jest silnie trujący! Nie wolno go nawet dotykać. Człowiek może umrzeć po zjedzeniu jednego tylko nasienia zimowitu. Nawet krowy omijają zimowita z daleka. Zjadają go jedynie kozy i owce. W ich mleku znajdują się zwykle śladowe ilości tej trucizny.

KWIATY NIEBIESKIE LUB FIOLETOWE

Przylaszczka pospolita Przylaszczka pospolita
PRZYLASZCZKA POSPOLITA
kwitnie od marca do maja i osiąga wysokość 5–20 cm. Pod ochroną! Łatwo ją poznać po gwiazdkowatych ciemnoniebieskich kwiatach.

Ciemnozielone liście są bardzo mocne i wyglądają, jakby były zrobione ze skóry. Przylaszczka zachowuje je także zimą, często jednak przebarwiają się wtedy na brązowo.

Czy wiesz?
Mała przylaszczka, niestety, jest trująca. Nie wolno jej więc nawet dotykać.

 

 

Dzwonek rozpierzchły Dzwonek rozpierzchły
DZWONEK ROZPIERZCHŁY
kwitnie od maja do lipca i osiąga wysokość 20–60 cm.

Jego niebieskofioletowe kwiaty rozwijają się na końcach bocznych pędów.

Otwierają się tylko w dzień przy pięknej pogodzie. Przywabiają pszczoły i trzmiele, które wchodzą głęboko do ich wnętrza, by spijać znajdujący się tam nektar.

Czy wiesz?
Trzmiele i dzikie pszczoły nie tylko spijają nektar znajdujący się w dzwonku, ale też chętnie nocują w jego wnętrzu. W letni wieczór w kwiatach dzwonków można zobaczyć smacznie śpiące pszczółki.

 

 

Cykoria podróżnik Cykoria podróżnik
CYKORIA PODRÓŻNIK
kwitnie od lipca do września i osiąga wysokość 20–120 cm

Ma piękne błękitne kwiatostany. Podobnie jak u mniszka liczne drobne kwiatki tworzą okazałe koszyczki.

Cykoria podróżnik rośnie na przydrożach, ale i na suchych łąkach, pastwiskach, nieużytkach i miedzach.

Czy wiesz?
Koszyczki cykorii podróżnika otwierają się rano przed dziewiątą, a zamykają już po godzinie jedenastej.

KWIATY ZIELONE, BRUNATNE LUB NIEPOZORNE

Przywrotnik pospolity Przywrotnik pospolity
PRZYWROTNIK POSPOLITY
kwitnie od maja do września i osiąga wysokość 10–40 cm Żółtozielone kwiaty przywrotnika pospolitego są bardzo niepozorne.

Łatwo go rozpoznać po wieloklapowych liściach z drobnymi ząbkami na brzegach. Ogonek rozwijającego się liścia jest na końcu łukowato wygięty, dzięki czemu przypomina znak zapytania lub pastorał.

Czy wiesz?
Rano przy wilgotnej pogodzie ząbki znajdujące się na brzegach liści przywrotnika ozdobione są rozmieszczonymi w regularnych odstępach wodnymi perełkami. W nocy wydzieliła je roślina. W wilgotnym powietrzu nie zdążyły jeszcze wyparować.

Obrazki pospolite Obrazki pospolite

 

OBRAZKI PLAMISTE kwitną w kwietniu i maju, osiągają wysokość 10–40 cm.

Pod ochroną! Rosną w cienistych, wilgotnych lasach i zaroślach. W Polsce tylko na Pomorzu Zachodnim.

Czy wiesz?
Obrazki plamiste są silnie trujące, zwłaszcza ich czerwone jagody!

Owady, przywabione zapachem, ześlizgują się do dolnej części pochwy otulającej kwiatostan, gdzie znajdują się kwiaty żeńskie. Mogą się stamtąd wydostać dopiero wtedy, gdy je zapylą.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.