Ten świat wciąga

Tylko grają, uczą się i oglądają zabawne filmiki? Jak mądrze być online, mówi Katarzyna Wilk, ekspert ds. rozwijania kompetencji cyfrowych.

DaniloAndjus /Istock Photo

Mały Gość: Czy to prawda, że dzieci spędzają online więcej czasu, niż się do tego przyznają?

Katarzyna Wilk: To prawda. Istnieje raport, który powstał po analizie ruchu dzieci w sieci. Burzy on iluzję, w której żyje wielu dorosłych. Twarde dane pokazują, że dzieci w internecie spędzają nie dwie godziny dziennie, jak zapewniają, ale znacznie dłużej – prawie cztery i pół godziny (!). I co najważniejsze, wchodzą na media społecznościowe, serwisy z erotyką czy przemocą, a nie, jak zapewniają: „uczę się, oglądam filmy, gram”.

I mówi Pani nie tylko o nastolatkach…

Właśnie. Najbardziej poruszające są dane dotyczące dzieci między 7. a 12. rokiem życia.

Ale w tym wieku nie można przecież korzystać z większości aplikacji.

A jednak dzieci tam są – i są tam bardzo aktywne. W IV kwartale 2024 r. serwisy erotyczne odwiedziło co drugie dziecko w wieku 7–14 lat i spędziło tam średnio prawie 10 minut.

Jak to możliwe?

Dzieci podają fałszywy wiek, często, co jest bardzo smutne, przy cichym przyzwoleniu dorosłych. Bo przecież „wszyscy mają, to czemu moje dziecko nie?”.

A twórcy aplikacji świetnie wiedzą, kto ich używa. I podsuwają treści, które się klikają.

Jakie?

Na pewno nie edukacyjne. Treści przerażające, brutalne, takie, które działają na emocje i sprawiają, że dzieci wracają.

 

dla dzieci i młodzieży

Nie wszystko w sieci jest dla Ciebie

Sceny przemocy, erotyki czy zaburzone wzorce mają wpływ na dorosłe życie. Mogą wywoływać lęk, wstyd, pogorszenie samooceny. Przed takimi bodźcami chroń Twój mózg, który jeszcze się kształtuje.

 

Bądź offline

Zbyt długie siedzenie w sieci męczy, nawet jeśli tego nie czujesz. Przychodzą rozdrażnienie, bezsenność, trudności w nauce. Dbaj o ruch, kontakt z przyrodą, uprawiaj sport czy wyjdź na zwykły spacer. To poprawia nastrój, pomaga się skupić, zmniejsza stres,. Mózg odpoczywa, może „oddychać”.

 

Nie klikaj tylko dlatego, że jest modne

Wyzwania, virale, filmiki „dla beki” tworzone są po to, by szokować, wyśmiewać albo wychwalać szkodliwe, bezwartościowe zachowania. Zanim klikniesz, zapytaj siebie: „co czuję, gdy to oglądam?”.

 

Zgłaszaj, jeśli coś cię zaniepokoi

Gdy trafisz na coś, co cię przerazi, obrzydzi, zasmuci – rozmawiaj o tym z rodzicami, z wychowawcą, psychologiem. Im szybciej to zrobisz, tym łatwiej zrozumiesz i prędzej wróci pokój.

→ Warto zobaczyć: youtu.be/Xb5d_tIpd9w

 

Nie wierz we wszystko, co widzisz w social mediach

Instagram, TikTok czy Snapchat pokazują fragmenty życia – często pozowane, filtrowane, podkolorowane. Porównując się do tego, co widzisz, możesz czuć się gorszy, a to tylko iluzja. Życie to nie highlighty. Twoja codzienność też jest wartościowa – nawet jeśli nie ma miliona polubień.

→ Warto zobaczyć: vimeo.com/457720222

 

dla Rodziców

Daj przykład – dzieci uczą się przez obserwację

Jeśli mówisz: „Nie siedź tyle na telefonie”, a sam często scrollujesz, Twoje słowa nie mają siły. Dzieci bardziej naśladują, niż słuchają. Odłóż telefon, spójrz dziecku w oczy.

→ Warto zobaczyć: youtu.be/YmX20QCtBvw

 

Rozmawiaj z dzieckiem codziennie – i naprawdę słuchaj

Nie wystarczy zapytać: „Jak było w szkole?”. Dzieci potrzebują czuć, że mogą powiedzieć Ci wszystko i nie zostaną ocenione. Dzięki regularnej, szczerej rozmowie szybciej zauważysz niepokojące sygnały, np. spadek nastroju, wycofanie, agresję.

 

Ustalcie wspólne zasady korzystania z sieci

Reguły wspólnie wypracowane, a nie narzucone, mają większą szansę być przestrzegane. Umówcie się na godziny offline, wspólne posiłki bez ekranów, spanie bez telefonu przy łóżku. To przyda się dziecku na całe życie.

 

Proponuj zamienniki – nie zostawiaj pustki

Zamiast „nie wolno”, zaproponuj: „Chodź, zrobimy coś razem”. Zakaz wywołuje bunt i nudę. Wycieczka, wspólne gotowanie, planszówki, sport – to nie tylko rozrywka, ale też budowanie relacji. Tego nic nie zastąpi.

 

Bądź ciekawy świata dziecka

Nie musisz być ekspertem od TikToka, ale możesz zapytać: „Co ci się w tym podoba?”, „Czego się tam uczysz?”, „Co cię rozśmieszyło?”. Jeśli dziecko czuje zainteresowanie, chętniej dzieli się swoim światem i rzadziej ucieka w tajemnice.

 

Współpracuj ze szkołą i innymi rodzicami

Warto umawiać się z innymi i tworzyć wspólne zasady, np.: „Wszyscy ograniczamy dostęp do YouTube po 20.00”, albo w klasie: „Takie mamy zasady używania telefonu”. Wspólne działania mają większą moc.

→ Warto sięgać po sprawdzone materiały dotyczące świata cyfrowego: qrfy.io/biblioteczka i qrfy.io/higiena-cyfrowa