Nie potrzebują prądu, by świecić. Wystarczy „naładować” je światłem, by po chwili błyszczały zielonkawym blaskiem. To tak zwana fosforescencja. Czym różni się od fluorescencji, chemiluminescencji, bioluminescencji, elektroluminescencji czy fotoluminescencji?

Fosfor na początek

Niemiecki alchemik, żyjący w XVII wieku, Hennig Brand, szukał mitycznego kamienia filozoficznego, który zamieniłby zwykłe metale w złoto. Podczas prac, odparowując zwierzęcy mocz, przypadkowo odkrył biały proszek, który w ciemności „świecił”. Nazwał go kaltes Feuer, czyli zimny ogień, ale w nauce przyjęła się inna, pochodząca z greckiego nazwa phosphoros, czyli niosący światło. Biały fosfor świeci w ciemności. Substancja dała nazwę zjawisku zwanemu fosforescencją. Świecenie białego fosforu jest reakcją chemiczną zwaną chemiluminescencją. A świeci on sam z siebie, bo powoli utlenia się w zetknięciu z tlenem obecnym w powietrzu. Długo i krótko Nafosforyzowane tabliczki ewakuacyjne na korytarzach, figurki, czy używane już przed wojną wskazówki zegarków nie są pokryte fosforem, a substancjami zwanymi fosforami, ponieważ po naświetleniu potrafią świecić własnym światłem. Podobnym zjawiskiem jest fluorescencja. Różnica polega na tym, że farby fluorescencyjne świecą tylko wtedy, gdy pada na nie światło, a fosforescencja zachodzi także wtedy, gdy na przykład żarówka zgaśnie. Fluorescencja wykorzystywana jest na kamizelkach ostrzegawczych czy pasach na drodze. Gdy padnie na nie blask reflektorów, świecą własnym zimnym światłem. Niektóre substancje świecą tylko w świetle UV, jak na przykład znaczniki w banknotach.

Wszystko świeci

Zjawisko, w którym świecenie nie jest wynikiem wzrostu temperatury (żarzenia), nazywa się luminescencją. Można je spotkać także w przyrodzie i w zależności od rodzaju ma różne nazwy. Fosfor świecący dzięki reakcji chemicznej to zjawisko nazywane chemiluminescencją. Świecenie organizmów żywych (świetlików, niektórych grzybów np. polska opieńka miodowa, ryb głębinowych) to bioluminescencja. Świecenie pod wpływem UV to fotoluminescencja. A świecenie ciał stałych pod wpływem prądu elektrycznego, wykorzystywane przy diodach LED to elektroluminescencja,. Właściwości zimnego świecenia wykorzystuje się też na przykład w dodatkach do proszków do prania czy przy produkcji papieru, aby były bielsze. To tak zwane wybielanie optyczne.