Czwartego czerwca usłyszymy czytanie z Księgi Wyjścia: „Mojżesz wyciosał dwie tablice kamienne jak pierwsze, a wstawszy rano, wstąpił na górę, jak mu nakazał Pan, i wziął do rąk tablice kamienne. A Pan zstąpił w obłoku, i [Mojżesz] zatrzymał się koło Niego, i wypowiedział imię Jahwe. Przeszedł Pan przed jego oczyma i wołał »Jahwe, Jahwe, Bóg miłosierny i litościwy, cierpliwy, bogaty w łaskę i wierność«” (Wj 34,4-6).

Wybrana góra

Góra, na którą wstąpił Mojżesz, to Synaj, położona na egipskim Półwyspie Synaj. Tam zatrzymał się Mojżesz, gdy prowadził Izraelitów z niewoli egipskiej. W tym roku usłyszymy tę historię 18 czerwca: „Było to w trzecim miesiącu od wyjścia Izraelitów z Egiptu; w tym dniu przybyli oni na pustynię Synaj. Wyruszyli z Refidim, a po przybyciu na pustynię Synaj rozbili obóz na pustyni. Izrael obozował tam naprzeciw góry” (Wj 19,1-2). O wielu miejscach na Ziemi mówi się, że są niezwykłe. Cóż w takim razie powiedzieć o górze Synaj? Tam Bóg dwa razy objawił się Mojżeszowi, zdradził mu swoje Imię i dał Dziesięć Przykazań. Na górze Synaj Bóg w „szmerze łagodnego powiewu” przemówił także do proroka Eliasza: „Wyjdź, aby stanąć na górze wobec Pana” (1 Kr 19,11). Na górze Synaj znajduje się też najstarszy na świecie, wciąż czynny, klasztor Świętej Katarzyny oraz najstarszy na świecie, również czynny, kościół chrześcijański – prawosławna cerkiew pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego. Dlaczego nie zniknął, jak wiele innych świątyń, w morzu islamu?

Skarby w klasztorze

W klasztorze Świętej Katarzyny schronił się kiedyś Mahomet i zostawił tam pismo zakazujące muzułmanom „obrażania, niepokojenia i przymuszania” chrześcijan i niszczenia ich kościołów. Dokument nazywany Testamentem Mahometa określa wymienione zasady jako „przymierze dane wyznawcom Jezusa Nazarejczyka”. By nadać dokumentowi jeszcze większą wagę, Mahomet zostawił na testamencie odcisk swojej dłoni. I rzeczywiście, muzułmanie nigdy na klasztor nie najechali. W klasztorze Świętej Katarzyny znajduje się też ważny rękopis: najstarszy pełny zapis Nowego Testamentu oraz Septuaginty, czyli greckiego przekładu Biblii, zwany Kodeksem Synajskim. Jest on podstawą dla każdego, kto tłumaczy Pismo Święte. W XIX wieku odkrył je i odczytał Konstantin von Tischendorf. Uczony ten nie tylko znał wszystkie starożytne języki, w których napisano Biblię, ale posiadał też wyjatkową zdolność widzenia. Widział zarówno w podczerwieni, jak i w ultrafiolecie. Dzięki temu potrafił bardzo dokładnie odczytać stare teksty. W niektórych przypadkach nie udało się to nawet dziś, przy wykorzystaniu najnowszej techniki. Klasztor Świętej Katarzyny na górze Synaj w zakamarkach, do których nikt nigdy nie zaglądał, wciąż kryje bezcenne dokumenty, prastare manuskrypty z początków chrześcijaństwa.

Jaskinie i pustelnicy

Góra Synaj to miejsce unikatowe pod względem przyrodniczym. Położona jest na pustynnym półwyspie, gdzie Azja styka się z Afryką. Od wschodu otaczają go wody Zatoki Akaba, a od zachodu wody Zatoki Sueskiej. To zatoki Morza Czerwonego, pełnego raf koralowych, żółwi, węży morskich, rekinów wielorybich i innych rzadkich stworzeń. Każdego roku jesienią i wiosną nad półwyspem i nad górą Synaj przelatują miliony ptaków, tworząc niepowtarzalny spektakl przyrodniczy. Góra Synaj sięga 2285 metrów n.p.m. Jest imponująca. Przez wieki jej skalne jaskinie były ulubionymi miejscami pustelników. Klasztor Świętej Katarzyny w 530 roku założył tu Justynian I, cesarz bizantyjski. I co ciekawe, od tego czasu prawie nic się nie zmieniło. Jedynie w 590 roku otoczono go piętnastometrowym murem bez żadnej bramy. Przez wieki, żeby dostać się do klasztoru, trzeba było wejść do kosza, który wciągano linami.

Jeżyna krwista

Klasztor powstał w miejscu, w którym nieco wcześniej kaplicę zbudowała święta Helena, matka Konstantyna, pierwszego cesarza rzymskiego, który stał się chrześcijaninem i zakończył prześladowania chrześcijan. Dlaczego Helena wybrała to miejsce? Ponieważ tam właśnie rósł krzew gorejący, w którego płomieniach Bóg objawił się Mojżeszowi: „Gdy Mojżesz pasał owce swego teścia imieniem Jetro, kapłana Madianitów, zaprowadził owce w głąb pustyni i doszedł do Góry Bożej Horeb. Wtedy ukazał mu się Anioł Pański w płomieniu ognia, ze środka krzewu. [Mojżesz] widział, jak krzew płonął ogniem, a nie spłonął od niego” (Wj 3,1-2). Góra Horeb to inna nazwa góry Synaj. Krzew gorejący do dziś rośnie na terenie klasztoru. Należy do gatunku jeżyna krwista Rubus sanctus – przynajmniej tak podają botanicy, bo mimo ich wysiłków to chyba jedyny przypadek, kiedy nie udało się na pewno stwierdzić, jakim gatunkiem rośliny jest krzew gorejący, w którego płomieniach Bóg objawił się Mojżeszowi.