Od 1 stycznia 2023 roku mamy w Polsce 979 miast. Prawa miejskie otrzymało 15 miejscowości. Trzy z nich po raz pierwszy. Pozostałym kiedyś zostały one odebrane. Na przykład przez władze carskie za udział w powstaniu styczniowym albo angażowanie się w ruchy niepodległościowe. Teraz miasta tracą czasem prawa z powodów ekonomicznych. Na przykład Lędyczek w województwie wielkopolskim stracił prawa miejskie i 1 stycznia 1973 roku stał się wsią. Natomiast w 2002 roku Wesoła została włączona do Warszawy i tym samym stała się jej dzielnicą. Teraz, jeśli chcą tego mieszkańcy, gmina przygotowuje odpowiedni wniosek i przy poparciu wojewody oraz po zatwierdzeniu przez Radę Ministrów miejscowość może zostać miastem.

Co musi mieć miasto?

Miejscowość, która chce być miastem, musi mieć zwartą zabudowę, czyli centrum, wyasfaltowane i oświetlone ulice, kanalizację, sieć gazową, elektryczną i burzową. Większość mieszkańców powinna pracować i utrzymywać się z zajęć pozarolniczych. Dawniej przyjmowano, że miasto powinno zamieszkiwać co najmniej 2 tysiące osób. Teraz nie jest to warunek konieczny. Dziś istnieją miasta, jak np. Opatowiec, które mają ledwie ponad 300 mieszkańców. Nie jest też wymagany herb, choć jest mile widziany. Chodzi o to, żeby oddać sprawiedliwość małym miasteczkom, które kiedyś miały duże znaczenie. Chodzi zwłaszcza o sytuację, gdy miejscowość miała kiedyś prawa miejskie, a została ich pozbawiona. No i oczywiście konieczna jest zgoda mieszkańców.

Burmistrz czy prezydent?

Na czele miasta stoi burmistrz lub prezydent wybierany przez mieszkańców. Prezydent wybierany jest w tak zwanych miastach prezydenckich, czyli tam, gdzie liczba mieszkańców wynosi ponad 100 tysięcy, albo w miastach na prawach powiatu. W Polsce jest 107 miast prezydenckich. Ale prezydenta mają też miasta, które nie mają ani odpowiedniej liczby mieszkańców, ani nie są miastem powiatowym, ale pozostały miastami ze względów historycznych, na przykład kiedyś były stolicami dawnych województw. W pozostałych miastach władzę sprawuje burmistrz.

Nowe (stare) miasta

Od 1 stycznia 2023 roku do grona miast przyjęto: Książ Wielki i Czarny Dunajec w województwie małopolskim. Miękinię w województwie dolnośląskim. Jeżów, Dąbrowice, Rozprzę i Ujazd w województwie łódzkim. Latowicz, Bodzanów, Jastrząb i Jadów w województwie mazowieckim. Włodowice w województwie śląskim. Łopuszno i Piekoszów w województwie świętokrzyskim. Miasteczko Krajeńskie w województwie wielkopolskim. Trzy z nich: Miękinia, Łopuszno i Piekoszów nie miały wcześniej praw miejskich.