8 września 2022 roku zmarła królowa Elżbieta II. Znaczna część ludzi nie pamięta innego władcy na brytyjskim tronie. Zdecydowana większość jej poddanych urodziła się już za jej panowania. Królowa Elżbieta mianowała 15 premierów, odwiedziła ponad 100 krajów, w tym Polskę. Na swoim dworze gościła 112 głów państw, spotkała się z 13 prezydentami Stanów Zjednoczonych i 5 papieżami. Za jej panowania monarchia przeżywała chwile dobre i bardzo trudne. 21 kwietnia 1947 roku, w dzień swoich 21 urodzin, jeszcze jako księżniczka, w przemówieniu radiowym powiedziała: „Deklaruję przed wami wszystkimi, że całe moje życie, czy będzie ono długie, czy krótkie, będzie poświęcone służbie wam i służbie naszej wielkiej imperialnej rodzinie, do której wszyscy należymy”. Złożonej obietnicy pozostała wierna.

Urodziny dwa razy w roku

Na świat przyszła w londyńskiej dzielnicy Mayfair jako pierwsze dziecko księcia i księżnej Yorku, późniejszego króla Jerzego VI i królowej Elżbiety. Ochrzczono ją wodą z rzeki Jordan w kaplicy pałacu Buckingham osiem dni po urodzeniu. Otrzymała imiona Elżbieta Aleksandra Maria. Królowa swoje urodziny obchodziła dwa razy w roku. Wśród najbliższych – 21 kwietnia, w dniu rocznicy urodzin, a wśród poddanych, z wielką paradą i przejazdem w karecie – w czerwcu. Już król Jerzy II Hanowerski, panujący w XVII wieku, postanowił świętowanie swoich urodzin przenieść z listopada na czerwiec. A to dlatego, by kapryśna angielska pogoda nie popsuła uroczystości. Odtąd urodziny władcy brytyjskiego obchodzi się właśnie w czerwcu.

Pierwsze przemówienie

W 1940 roku Elżbieta wystąpiła na antenie radia BBC. Był to trudny i niespokojny czas drugiej wojny światowej. Przemówienie nagrano w zamku Windsor do programu dla dzieci Children’s Hour. Księżniczka usiadła obok swojej siostry Małgorzaty i by wesprzeć małych Brytyjczyków, powiedziała m.in.: „My, dzieci w domu, jesteśmy pełne pogody ducha i odwagi. Staramy się robić wszystko, aby pomóc naszym dzielnym marynarzom, żołnierzom i lotnikom. Wiemy, że w końcu wszystko będzie dobrze, bo Bóg będzie się nami opiekował i da nam zwycięstwo i pokój”. Miała wtedy 14 lat.

W mundurze

Jako 19-latka służyła w Women’s Auxiliary Territorial Service. Zdobyła tam umiejętności kierowcy i mechanika, i awansowała do stopnia kapitana. Była jedyną kobietą w dziejach brytyjskiej rodziny królewskiej, która przeszła szkolenie wojskowe. Lilibeth Tak w domu księżniczkę Elżbietę nazywali najbliżsi. Jej oficjalny tytuł brzmiał: Jej Królewska Wysokość Księżniczka Elżbieta z Yorku, a gdy została królową: Z Bożej łaski Królowa Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz innych jej posiadłości i terytoriów, głowa Wspólnoty, obrończyni wiary.

Korona św. Edwarda

Księżniczkę Elżbietę ogłoszono królową 6 lutego 1952 roku. Podczas koronacji 2 czerwca 1953 roku włożono jej na głowę koronę św. Edwarda, czyli Edwarda Wyznawcy, który rządził Anglią w XI wieku. Kopia korony (oryginalna została zniszczona podczas wojny domowej w XVII wieku) jest przechowywana w twierdzy Tower of London. Waży ponad dwa kilogramy. Mimo że przed koronacją Elżbieta nosiła ją na głowie, by przyzwyczaić się do ciężaru, po trzygodzinnej uroczystości, zmęczona ciężarem szat, korony i berła, poprosiła arcybiskupa, by pomógł jej wstać z tronu.

Małżeństwo z miłości

Trzynastoletnia Elżbieta i osiemnastoletni Filip Mountbatten poznali się w Akademii Marynarki w Dartmouth. Filip był synem Andrzeja, księcia Grecji i Dani, i Alicji Battenberg. Jako młody oficer był przewodnikiem i opiekunem księżniczek odwiedzających akademię w Dartmouth. Młodzi spodobali się sobie niemal od pierwszego wejrzenia. Rodzice księżniczki początkowo nie byli tym zachwyceni, jednak ostatecznie po ośmiu latach znajomości 20 listopada 1947 roku odbył się ślub. Elżbieta i Filip przeżyli razem 73 lata. Mieli czworo dzieci: Karola, Annę, Andrzeja i Edwarda. Książę Filip zmarł 9 kwietnia 2021 roku. „To moja siła i ostoja” – mówiła o nim Elżbieta II.

Perły i broszki

Królowa najczęściej nosiła potrójny sznur pereł, podobnie jak królowa Wiktoria. Pierwsze perły otrzymała od swojego dziadka. A ojciec królowej Elżbiety – Jerzy VI miał zwyczaj z okazji urodzin darować swoim córkom jedną perłę, tak aby po osiągnięciu przez księżniczki pełnoletniości z pereł powstał naszyjnik. Królowa Elżbieta II uwielbiała też broszki. Spośród tych, które nosiła, niektóre były rodzinną pamiątką, inne otrzymywała w prezencie. Na 18. urodziny ojciec podarował jej broszkę, która składała się z dwóch półokręgów z akwamarynami i diamentami. A od ukochanego męża księcia Filipa dostała broszkę z rubinami. Niektóre nawiązywały do konkretnych krajów. Jedna z nich, odziedziczona po mamie, składała się z brylantów ułożonych w liść klonu. Królowa Matka otrzymała ją z okazji wizyty w Kanadzie.

Kolorowe kapelusze

Zawsze niezwykle elegancka królowa wybierała stroje w żywych kolorach. Do tego obowiązkowo kapelusz w tym samym kolorze i torebka ulubionej brytyjskiej marki Launer. Była widoczna w tłumie, ale poprzez ubiór chciała też często coś przekazać. Gdy na przykład odwiedziła szpital dziecięcy, włożyła kapelusz zdobiony bajkowymi elementami. A gdy po raz pierwszy jechała do Irlandii, na głowie miała kapelusz w pięknym zielonym kolorze. Spodnie nosiła bardzo rzadko, najczęściej prywatnie, poza oficjalnymi spotkaniami albo podczas polowania.

Psy i konie

Elżbieta świetnie jeździła konno, uwielbiała wyścigi i lubiła szybko prowadzić samochód. Miała też ulubione psy, które osobiście szkoliła. Pierwszego, szczeniaka Dookie rasy corgi, otrzymała od taty. Na 18. urodziny dostała natomiast suczkę Susan, która zapoczątkowała królewską hodowlę tej rasy.

Boże, chroń Królową

Przez 70 lat panowania wizerunek królowej widniał na banknotach i monetach 33 krajów, w których Elżbieta była głową państwa. Poza Wielką Brytanią były to m.in. Australia, Kanada czy Nowa Zelandia. Teraz jej postać zostanie zastąpiona wizerunkiem króla Karola III. Podobnie w hymnie pojawi się formuła: „Boże, chroń Króla”.