W herbach 22 polskich miast wymienionych poniżej widnieją ptaki niekoniecznie żyjące w Polsce. Dlaczego znalazły się więc w godle? Poszukaliśmy odpowiedzi.

Pelikany

Słusznie kojarzą się z tropikami, jednak są i takie gatunki, które gnieżdżą się w Europie. Na przykład w rumuńskiej bagnistej delcie Dunaju, gdzie pośród rozlewisk i nieprzebytych trzcinowisk żyją stada pelikanów różowych (mają upierzenie o łososiowym odcieniu) i kędzierzawych (z charakterystycznym nastroszonym czubkiem, utworzonym przez pióra na głowie – dokładnie taki sam mają pelikany z Łowicza i Czerniejewa). Herby wielkopolskiego Grabowa nad Prosną czy kujawsko-pomorskiego Szubina nawiązują do dawnych herbów rycerskich – z chrześcijańskim symbolem pelikana karmiącego pisklęta krwią ze swojej piersi, co oznacza Chrystusa i Jego ofiarę. Pelikany są znakomitymi szybownikami, ich skrzydła mają rozpiętość do trzech metrów. Kilka razy w roku jednak, niesione przez wichurę, zbaczają z trasy i pojawiają się w Polsce, czym zawsze wzbudzają wielką sensację.

Kogut

Znajdziemy go w herbie dolnośląskiej Oławy, lubuskich Słubic, lubelskiego Stoczka Łukowskiego i świętokrzyskiej wsi Kurozwęki z czasów, gdy była jeszcze miastem. Określenie „zwykły” w ogóle do koguta nie pasuje. Po pierwsze dlatego, że ptak ten ma długą i zaszczytną historię. Jest samcem kury domowej, pierwszego ptaka, którego tysiące lat temu udomowił człowiek i którego dzieje skrywają mało znaną historię. Otóż kury wywodzą się od dzikiego, zagadkowego przodka nazywanego kurem bankiwa. Do dziś żyje on w gęstwinach indyjskich dżungli.

Łabędzie

To jedne z ulubionych herbowych ptaków. Łabędzia w swoim herbie mają Biłgoraj, Bieruń, Żelechów i Kołobrzeg. Czerwony dziób ptaka w herbie podlaskiego Wysokiego Mazowieckiego wskazuje, że to gatunek łabędzia niemego. Natomiast w herbie lubuskiego Zbąszynka dziób łabędzia jest żółty, czyli taki jak u łabędzia krzykliwego. Jeszcze nie tak dawno, bo w początkach XX wieku, łabędź był jednym z najrzadszych ptaków w Polsce. Wydawało się nawet, że wkrótce będziemy go wspominać, podobnie jak wspomina się wymarłego dronta dodo. W Polsce spotyka się aż trzy odrębne gatunki łabędzi: niemy, krzykliwy i czarnodzioby, który jest łabędziem przelotnym i gniazda zakłada wyjątkowo rzadko. Regularnie pojawia się na tak zwanych przelotach i zimowiskach. Ulubionym miejscem jego zimowania jest województwo lubuskie.

Krukowate

W herbach Szepietowa i Głogowa bez wątpienia widać kruka, natomiast w Gozdnicy pojawia się tajemniczy „czarny ptak”. Sylwetka i czarny dziób, które występują w obecnej wersji herbu oraz w wersji z 1800 roku, wskazują na kruka. Jeżeli jednak przyjrzymy się herbowi, jaki obowiązywał w 1936 roku, zobaczymy dziób jasny, którego posiadaczem jest gawron, a nie kruk.

Czapla czy żuraw?

Jak je odróżnić? W locie – po szyi. U czapli jest wygięta, jakby zgarbiona, dlatego głowa ptaka spoczywa na grzbiecie. Żurawie natomiast, tak jak bociany, lecą z szyją wyprostowaną. W herbie Czaplinka widać jeszcze czubek charakterystyczny dla czapli siwej. Z kolei żuraw z Drawna ma czerwoną żurawią czapeczkę i okazały ogon z pięknymi długimi piórami. Sokoli wąs i mewa z jazgarzem Ptak z herbu Jastrzębia-Zdroju ma zbyt mało cech, by określić, do jakiego gatunku należy. Niewątpliwie jednak to drapieżnik. Z pomocą przychodzi legenda, która mówi, że w tych stronach na kupieckie karawany polował rycerz zwany Jastrzębiem. Z ukrycia obserwował okolicę i nagle, jak jastrząb, rzucał się na zdobycz. Wątpliwości nie ma natomiast w przypadku Sokołowa Podlaskiego. Drapieżny ptak w herbie tego mazowieckiego miasta to prawdopodobnie sokół wędrowny. Wyróżnia go właściwa tym ptakom ciemna plama na głowie w okolicach dzioba, nazywana wąsem. Intrygujący przyrodniczo jest herb pomorskiego Gniewa. Biały ptak wyobrażony jest na tyle dokładnie, że łatwo rozpoznać w nim mewę śmieszkę. W jej dziobie widać jazgarza, na co wskazują kształt ciała i kolczasta płetwa ryby.