Początki uroczystości Podwyższenia Krzyża świętego są związane z odnalezieniem przez św. Helenę relikwii krzyża i poświęceniem w Jerozolimie bazyliki ku jego czci. Działo się to wszystko w IV wieku.

Helena była matką cesarza Konstantyna Wielkiego. Odnaleziony przez nią krzyż Pana Jezusa podzieliła na trzy części. Ofiarowała je głównym w tym czasie ośrodkom chrześcijaństwa: Jerozolimie, Rzymowi i Konstantynopolowi. Z czasem krzyż podzielono na wiele drobnych części, spotkać je możemy w kościołach na całym świecie, także w Polsce.

Od czasów Konstantyna, kiedy to chrześcijanie uzyskali wolność wyznawania swojej wiary, krzyż stał się znakiem rozpoznawczym chrześcijan.

Od znaku krzyża rozpoczynamy i kończymy każdą modlitwę. Podczas Mszy tym znakiem jesteśmy błogosławieni. Krzyż zawieszany na szyi, w mieszkaniu, w pracy, stawiany na szczytach świątyń przypomina wierzącym o ich powołaniu. Jest symbolem zwycięstwa dobra nad złem i znakiem ogromnej miłości Pana Boga do człowieka.