Król pustyni

Adam Śliwa Adam Śliwa

|

MGN 01/2019

publikacja 13.12.2018 09:55

Wytrzymały, szybki, oszczędny, mogący przenieść do 500 kg. To nie idealny samochód dostawczy, a zwierzę stworzone do życia na pustyni.

Król pustyni Wielbłąd dwugarbny to baktrian

Garbate wielbłądy słyną z tego, że długie tygodnie potrafią wytrzymać bez wody. Nie istniałyby bez nich karawany przemierzające bezkresne piaski pustyni. Te egzotyczne zwierzęta pojawiają się też w bożonarodzeniowej szopce.

Baktrian i dromader

Istnieją dwa rodzaje wielbłądów: jednogarbne, zwane dromaderami, i dwugarbne baktriany. Na wolności żyją tylko wielbłądy dwugarbne. Można je spotkać na pustyni Gobi. Dromadery natomiast występują jedynie w hodowlach. Perfekcyjnie przystosowane do życia w suchym i gorącym klimacie, żyją wszędzie tam, gdzie jest wyjątkowo gorąco. Poza Azją i Afryką można je spotkać również w Australii. Amerykanie w południowych stanach próbowali stworzyć jednostki wojskowe z wielbłądami. Od wieków używano wielbłądów przede wszystkim do transportu, ale dostarczały też one ludziom pożywienia (mleko, mięso) czy skór na odzież i namioty. Wielbłądy nie są wybredne. Zjedzą wszystko, co znajdą. Jedzenie trafia do trzech komór żołądka. Tłuszcz gromadzą w garbach. To ich magazyny na czas głodu. Gdy zaczyna brakować jedzenia, tłuszcz odżywia cały organizm. Co ciekawe, gdy wielbłądy wykorzystają cały zapas tłuszczu, ich garby wyglądają jak zwiotczałe worki. Jeśli, tak jak inne zwierzęta, miałyby tłuszcz rozłożony równomiernie w całym ciele, przeszkadzałoby to w chłodzeniu organizmu.

Salonowe rzęsy

Chodzą inochodem, to znaczy, że gdy robią krok, podnoszą jednocześnie przednią i tylną nogę z tej samej strony. Wygląda to dość śmiesznie, ale mimo tego dziwnego chodu wielbłąd potrafi rozpędzić się nawet do ponad 60 km/h. Jest świetnie przystosowany do życia na pustyni. Kiedy chodzi, dotyka piachu tylko dwoma, mięsistymi palcami każdej nogi. Dzięki temu nie zapada się. Jego nos z kolei ma specjalne mięśnie, które zamykają mu nozdrza podczas burzy piaskowej. Do ochrony przed pyłem służą także długie, podwójne, zakręcone rzęsy i trzecia powieka. Przed 50-stopniowym upałem i 20-stopniowym mrozem chronią wielbłąda skóra i 10-centymetrowe futro. Co ciekawe, brzuch zwierzęcia jest prawie nagi, co też ma swoje znaczenie – pozwala na odparowanie nadmiaru ciepła. Temperatura ciała również dostosowuje się do warunków zewnętrznych. Z ponad 40 stopni Celsjusza spada w nocy do nawet 33 stopni. W ciągu dnia podnosi się powoli, dzięki temu zwierzę nie poci się i nie zużywa cennej wody, choć może jej utracić nawet do 30 procent i nie wpłynie to na jego zdrowie. Tymczasem kiedy człowiek straci zaledwie 4 procent wody, już ma zawroty głowy, brak 10 procent uszkadza organy wewnętrzne, a przy braku 15 procent – umiera. Wielbłąd, jeśli nie pracuje i ma dostęp do roślin, bez wody może przetrwać nawet... 10 miesięcy. A gdy już trafi do wodopoju, potrafi wypić ponad 100 litrów w 10 minut.

Garbaty wierzchowiec

Król pustyni na wolności żyje około 25 lat, w niewoli – nawet dwa razy dłużej. Wielbłądy to zwierzęta bojowe. W pierwszym odruchu obronnym... plują na przeciwnika. Gdy to nie pomoże, kopią i gryzą. Chętnie wykorzystywano je w wojsku – szarża w wykonaniu śmiesznie biegnących wielbłądów to widok niepowtarzalny. Garbate wierzchowce jako oddziały kawalerii do walk w koloniach miały Wielka Brytania, Francja, Włochy i Hiszpania. Brytyjska Imperial Camel Corps Brigade, czyli brygada korpusu wielbłądziego, walczyła na przykład w Palestynie podczas I wojny światowej. Stany Zjednoczone, głównie w Teksasie, w XIX wieku próbowały wykorzystać wielbłądy do transportu. W armii indyjskiej wielbłądy walczyły w 1965 roku w czasie wojny z Pakistanem. W Indiach do dziś istnieje Bikaner Camel Corps, jednostka strzegąca granicy, choć należący do niej jeźdźcy na wielbłądach prezentują się głównie podczas różnych uroczystości. W Jordanii natomiast policja beduińska Royal Desert Forces strzeże bezpieczeństwa na pustyni.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.