Sapiehowie herbu Lis

Adam Śliwa Adam Śliwa

publikacja 26.10.2017 09:01

Sapiehowie to jeden z najpotężniejszych rodów litewskich w Rzeczpospolitej. U szczytu potęgi rzucili wyzwanie samemu królowi.

Piękny renesansowy pałac w Krasiczynie. Niektóre sale łączą tajne przejścia Piękny renesansowy pałac w Krasiczynie. Niektóre sale łączą tajne przejścia
wikimedia commons

Prawdopodobnie pierwszym założycielem rodu był niejaki Sunigajło, bojar, szlachcic w księstwie litewskim. Kiedy na początku XV wieku w Horodle na Lubelszczyźnie zawarto unię między królestwem polskim a księstwem litewskim, ród Sunigajły został włączony do polskiego herbu Lis. Oznaczało to, że szlachta litewska i polska we wspólnym odtąd państwie są sobie równe. Synowie Sunigajły dali początek dwóm liniom Sapiehów żyjących do dziś – różańskiej i kodeńskiej. Szczyt potęgi rodu to czasy Lwa Sapiehy. Dzięki niemu Sapiehowie stali się jednym z najważniejszych rodów w Rzeczpospolitej. Byli tak potężni, że nie bali się sprzeciwić nawet królowi i prowadzili własną politykę. Zostali poskromieni dopiero w 1700 roku w bitwie pod Olkiennikami.

Książęta

Tytuł książęcy otrzymali Sapiehowie od austriackiego cesarza Leopolda I. W Rzeczypospolitej w imię równości całej szlachty nie wolno było nadawać tytułów książęcych czy hrabiowskich, ale wolno było przyjmować zagraniczne. Kiedy w czasie zaborów Polska zniknęła z map świata, Sapiehowie angażowali się w próby jej wskrzeszenia. Brali udział w powstaniach, wspierali naukę i polską kulturę. W odrodzonej Polsce Eustachy Sapieha był ministrem, Paweł założył Polski Czerwony Krzyż, a kardynał Adam Stefan Sapieha był jedną z najwybitniejszych postaci swoich czasów. Potomkowie rodu żyją rozsiani po całym świecie. Dawny świat Sapiehów i polskiej arystokracji zniszczyły komunistyczne rządy. Lis to jeden z najstarszych polskich herbów. Mimo nazwy nie przedstawia zwierzęcia, ale strzałę dwa razy przekreśloną, co wiąże się z legenda o rycerzu z rodu Lisów, którego książę Kazimierz Odnowiciel wysłał na zwiad. Niedaleko rzeki rycerz spotkał silny oddział Jadźwingów. Sprytny Lis, choć miał za mało ludzi, nie mógł takiej okazji wypuścić z ręki. Żeby wezwać posiłki, wystrzelił w górę zapaloną strzałę. Polscy rycerze odczytali sygnał i szybko pokonali wrogów. A rycerzowi w nagrodę książę Kazimierz nadał herb ze strzałą na czerwonym tle. W klejnocie herbowym umieścił lisa. Ród Lisów wsławił się potem w bitwie pod Grunwaldem, kiedy wystawił własną chorągiew, czyli oddział konny.

Semen Sapieha

To pierwszy historyczny założyciel rodu. Żył w XV wieku. Niewiele o nim wiadomo poza tym, że był pisarzem Kazimierza Jagiellończyka.

Lew Sapieha

Dzięki niemu rosła potęga Sapiehów. Był odważny, potrafił dobrze zarządzać majątkiem i prowadzić politykę. Pełnił najważniejsze urzędy w państwie. Lew był m.in. Hetmanem Wielkim Litewskim, Kanclerzem Wielkim Litewskim i marszałkiem sejmu.

Adam Stefan Sapieha

Był biskupem krakowskim i kardynałem. Nazywano go Księciem Niezłomnym. Pomagał ofiarom I i II wojny światowej. Za jego czasów w diecezji krakowskiej wybudowano 65 kościołów. Kardynał Sapieha był wielkim autorytetem dla Jana Pawła II. Z jego rąk gimnazjalista Wojtyła przyjął bierzmowanie. Już wtedy, choć Wojtyła myślał o polonistyce, kard. Sapieha rozpoznał nim powołanie do kapłaństwa.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.