Pamięć Żołnierzom Wyklętym

Gabriela Szulik/PAP/IPN

publikacja 28.02.2016 19:14

Walczyli o wolną Polskę, oddawali za nią życie i modlili się za ojczyznę. Dopiero od pięciu lat wspominamy ich 1 marca.

Pamięć Żołnierzom Wyklętym Defilada Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Gdańsku. Ulicami miasta przeszło kilkanaście grup rekonstrukcyjnych, wspominając bohaterów. PAP/Dominik Kulaszewicz

W tym roku już w niedzielę 28 lutego, w całej Polsce odbywają się uroczystości związane z Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

Żołnierze Wyklęci, to żołnierze partyzanci, bohaterowie, patrioci, którzy po zakończeniu II wojny światowej walczyli z narzuconą komunistyczną władzą, nigdy nie zgodzili się na to, by Rosja stała się po Niemcach kolejnym okupantem Polski. Dziesiątki tysięcy żołnierzy nie złożyło broni, gdy Polska została zajęta przez Armię Czerwoną  i połowa jej terytorium została włączona do Związku Radzieckiego. Gotowi byli walczyć o odzyskanie niepodległości i wypełnić złożoną przysięgę. Niestety, większość została zamordowana w komunistycznych więzieniach a ci, którzy przeżyli, często nie doczekali odpowiedniego szacunku w wolnej Polsce. Część z nich ukrywała się, przeważnie w lasach, aż do początku lat 60-tych XX wieku,

W 1945 roku działało w podziemiu około 150-200 tysięcy konspiratorów. Około 20 tysięcy z nich walczyło w oddziałach partyzanckich. Kilkaset tysięcy ludzi zapewniało partyzantom wywiad, schronienie i łączność. Do tego trzeba jeszcze doliczyć około dwudziestu tysięcy uczniów z podziemnych organizacji młodzieżowych, sprzeciwiających się komunistom. Łącznie to ponad pół miliona ludzi tworzących społeczność Żołnierzy Wyklętych. Ostatni „leśny” żołnierz ZWZ-AK, a później WiN – Józef Franczak „Laluś” zginął w październiku 1963 roku.

Dopiero na początku XXI wieku najlepszym polskim Synom zaczęto oddawać należny hołd i pamięć. W 2010 roku, niespełna dwa miesiące przed śmiercią w katastrofie smoleńskiej, Janusz Kurtyka, ówczesny prezes Instytutu Pamięci Narodowej (IPN) rozpoczął starania, by walczących po II wojnie światowej z organami komunistycznego państwa wspominać każdego roku podczas uroczystości państwowych. 3 lutego 2011 roku Sejm uchwalił ustawę o tym, że 1 marca będzie Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Data święta nie jest przypadkowa. Tego dnia, w 1951 roku, w więzieniu na Mokotowie w Warszawie komuniści strzałem w tył głowy zamordowali przywódców IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość – Łukasza Cieplińskiego i jego towarzyszy walki.

Uchwalenie Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych jest formą uczczenia ich walki i ofiary, ale także bólu i cierpienia, jakich doznawali przez wszystkie lata PRL i milczenia o nich po 1989 roku.

Główne obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w tym roku odbędą się we wtorek w Warszawie. Przez cały dzień TVP będzie prezentowała sylwetki Żołnierzy Wyklętych. A o godz. 20.30 emitowane będzie widowisko „Niezłomnym – honor”. W koncercie, w hołdzie Żołnierzom Wyklętym, wystąpią m.in.: Sebastian Karpiel-Bułecka, Organek, Kasia Kowalska, Halina Mlynkova, Ania Rusowicz, Marcelina, Gonix, Kasia Malejonek, Mona, Jadwiga Basińska, Maleo Reggae Rockers oraz Katy Carr. Widzowie poznają sylwetki siedmiu Bohaterów Niezłomnych, a piosenki staną się ilustracją ich poszczególnych historii.