Kazimierz Jagiellończyk był prawdopodobnie najlepszym polskim władcą w historii. Dlaczego? Odzyskał dla Polski dostęp do morza i sprawił, że nasz kraj stał się mocarstwem, z którym wszyscy sąsiedzi musieli się liczyć. Za jego panowania Długosz napisał swoją kronikę, Wit Stwosz zaczął rzeźbić ołtarz mariacki, a Kopernik wpatrywał się w gwiazdy.

Wielki książę

Historia pozwala podróżować w czasie. Cofamy więc kalendarz o 523 lata. Gdy w dalekiej Hiszpanii do jednej z najważniejszych wypraw w historii ludzkości przygotowywał się Krzysztof Kolumb, na drugim końcu Europy, w Polsce, ludzie żegnali zmarłego króla Kazimierza Jagiellończyka. Tłumy towarzyszyły mu w ostatniej drodze na Wawel. Władca uczynił Polskę i Litwę potężnymi państwami. Zaczynał się najlepszy okres w ich historii, czas potęgi politycznej i gospodarczej, czas pokoju, a także czas rozwoju sztuki. Prawdziwy złoty wiek. Niemały udział w tym sukcesie miał żegnany przez krakowian król Kazimierz. Żył 65 lat. Był młodszym synem Władysława Jagiełły. Miał zaledwie 6 lat, gdy umarł ojciec. Po nim królem Polski został Władysław, starszy brat Kazimierza. Sześć lat później 12-letniego Kazimierza bojarzy, czyli szlachta litewska, ogłosili wielkim księciem Litwy.

Wielki król

Minęło kolejnych pięć lat. W 1444 roku Władysław, król Polski i Węgier, otrzymał wiadomość: „Turecka armia właśnie przeprawiła się przez cieśniny Morza Czarnego”. Bez wahania postanowił bronić Europy przed muzułmańskim najazdem. W drodze na Bałkany dowiedział się, że Wenecjanie zawiedli. Mieli czekać ze swoją armią i flotą pod Warną. Jednak dotąd ich nie ma. Na odwrót było już za późno. 20 tys. żołnierzy Władysława otoczyła trzy razy większa armia turecka. Rozpoczęła się nierówna bitwa. Pod królem zabito konia, a jeden z janczarów odciął władcy głowę. Turcy zwyciężyli. Ta straszna wiadomość wstrząsnęła Europą.

Wielka wojna

Kazimierza Jagiellończyka, księcia na Litwie, poproszono, by przyjął koronę królewską. Książę jednak odmówił. Nie miał stuprocentowej pewności co do śmierci swojego brata Władysława. Wciąż tu i ówdzie krążyły plotki, że cudem uratował się z pogromu. Po prawie trzech latach, 25 czerwca 1447 roku, Kazimierz – ku powszechnej radości – został królem Polski i Litwy. Miał wtedy 20 lat. Po kilku latach rządów i porządkowania spraw Polski i Litwy znów szykowano się do wojny. Niektórzy pamiętali jeszcze wielką bitwę pod Grunwaldem, w której ojciec Kazimierza, Władysław Jagiełło, pokonał Krzyżaków. Ale zakon znów rósł w siłę, a Pomorzanie chcieli przyłączenia swoich ziem do Królestwa Polskiego. Mężczyźni w zbrojach ruszyli na północ. W 1454 roku wybuchła wojna trwająca 13 lat. Po zwycięstwie i podpisaniu w Toruniu w 1466 roku pokoju Polska odzyskała dostęp do morza, a Prusy stały się lennem polskiego króla.

Wielkie rządy

Kazimierz rządził z sukcesami w kraju i za granicą. Również dzięki swoim… synom, którzy obejmowali trony królewskie w Europie. Para królewska, Kazimierz Jagiellończyk i Elżbieta Rakuszanka, miała trzynaścioro dzieci. Z sze- ściu synów czterech zostało królami. Najstarszy Władysław został królem Czech, a potem Węgier. Królami Polski zaś byli Jan Olbracht, Aleksander i Zygmunt Stary. Drugi z synów Kazimierza i Elżbiety, królewicz Kazimierz, został świętym i pierwszym patronem Litwy, a najmłodszy Fryderyk biskupem krakowskim i arcybiskupem gnieźnieńskim. Panowanie Kazimierza Jagiellończyka było wyjątkowym czasem w naszej historii. To wtedy kształtował się powoli, wyjątkowy na skalę światową, system demokracji. To wtedy powstały istniejące do dziś dwie izby parlamentu: sejm i senat. W obradach sejmu brali udział przedstawiciele sejmików gromadzących szlachtę.

Tron

To miejsce, które zajmuje władca w czasie ważnych uroczystości. Gdy król podczas koronacji po raz pierwszy zasiada na tronie, oznacza to symboliczny początek jego panowania. Łacińska nazwa thronus oznacza taboret lub siedzenie, a w języku staropolskim miejsce do siedzenia dla władcy nazywano „stolcem”. Od tego słowa wzięło nazwę określenie miasta, w którym zasiada władca, czyli stolica. Król nie miał jednego tronu. W Krakowie na przykład jeden tron znajdował się w sali tronowej na Wawelu, a drugi po prawej stronie ołtarza w katedrze. Na zdjęciu tron Stanisława Augusta Poniatowskiego z warszawskiego zamku. 29 czerwca 1440 – Kazimierz Jagiellończyk wielkim księciem Litwy 25 czerwca 1447 – Kazimierz Jagiellończyk królem Polski 1454–1466 – wojna trzynastoletnia z zakonem krzyżackim 19 października 1466 – II pokój toruński – Polska odzyskuje Pomorze Gdańskie, zdobywa krzyżacką stolicę – Malbork, a także Warmię. Prusy Zakonne stają się lennem polskim 7 czerwca 1492 – Kazimierz Jagiellończyk umiera w Grodnie