Chytry lis

Adam Śliwa


|

MGN 09/2015

publikacja 16.02.2016 10:43

Chrobry, czyli silny i mocny. Zwany też wielkim. Dzięki niemu Polska z księstwa stała się królestwem.

Zabytkowe drzwi gnieźnieńskie ukazują życie św. Wojciecha. Scena przedstawia chwilę wykupienia ciała męczennika od Prusów Zabytkowe drzwi gnieźnieńskie ukazują życie św. Wojciecha. Scena przedstawia chwilę wykupienia ciała męczennika od Prusów
WIESłAW M. ZIELIńSKI /EAST NEWS

Bolesław Chrobry był pierwszym koronowanym królem państwa polskiego. Władzę zdobył, według kronikarza Thietmara, z „lisią chytrością”. 
Tej chytrości, a także geniuszu nie zabrakło mu i potem. Prawdziwe mistrzostwo osiągnął w roku 1000, kiedy wielu ludzi czekało na koniec świata. Dla Bolesława był to najważniejszy rok życia. 


Nowe Imperium


Do bram Gniezna zbliża się ogromny orszak. Głównym dostojnikiem jest najważniejszy człowiek świata, cesarz Otton III. Rzecz dzieje się 1015 lat temu. Cesarz chce wskrzesić dawne imperium rzymskie. Tworzyć go mają chrześcijańskie narody Germanii, Italii, Galii i Sclavinii, gdzie Rzymu nigdy nie było. 
Sclavinia z Gnieznem, miejscem świętym, należała do Bolesława I Chrobrego. To tu znajdują się relikwie św. Wojciecha, najsłynniejszego misjonarza i męczennika ówczesnych czasów. To ogromny zaszczyt dla państwa, które jeszcze nie tak dawno było pogańskie. 


Na wagę złota


Wojciech, biskup Pragi, został wygnany stamtąd przez Bolesława II z rodu Przemyślidów. Dzięki wsparciu przyjaciół, papieża Grzegorza VII i cesarza Ottona III, zamiast wracać do Czech, mógł iść z misją do Prus. Pomoc obiecał Bolesław Chrobry. Dał Wojciechowi ochronę i zaopatrzenie na wyprawę. Niestety, misja zakończyła się porażką. Pogańscy Prusowie zamordowali misjonarza w okolicach dzisiejszej wsi Święty Gaj. Bolesław Chrobry wykupił ciało męczennika. Kroniki podają, że posłowie Bolesława musieli położyć na wadze tyle złota, ile ważył męczennik. Dokładano podobno kolejne worki z cennym kruszcem – waga ani drgnęła. W końcu podeszła wdowa, dorzuciła na szalę swoją jedyną monetę i waga przechyliła się, a ciało świętego można było zabrać do Gniezna i pochować z należytym szacunkiem.. 
O śmierci Wojciecha huczała cała Europa. Już dwa lata później ogłoszono go świętym, a do jego grobu przybył sam cesarz Otton III. 


Wielki dzień


Tuż przed bramą Otton zszedł z konia i boso wszedł do świętego miasta. Bolesław przygotował niesamowite przyjęcie dla tak ważnego gościa. Wzdłuż całej trasy witały cesarza hufce rycerstwa. „Byli ubrani w najkosztowniejsze rzeczy, jakie można było znaleźć gdziekolwiek na świecie” – zapisał kronikarz Gall Anonim. 
Cesarz był oczarowany przyjaźnią ludzi i gościnnością Bolesława. Po każdej uczcie goście otrzymywali na pamiątkę zastawę. Jak głosi kronikarz, cesarz miał zawołać: „Nie godzi się takiego i tak wielkiego męża księciem nazywać. Wypada go chlubnie wynieść na tron królewski i uwieńczyć koroną”. 
Po tych słowach Otton zdjął podobno swój diadem i włożył na głowę Chrobremu. Dzięki temu Piastowie weszli do rodziny europejskich władców. 


Włócznia i relikwie


Cesarz przekazał też piastowskiemu władcy kopię włóczni św. Maurycego – symbol władzy w cesarstwie. Włócznia w III wieku należała do Maurycego, dowódcy rzymskiego legionu, do którego należeli chrześcijanie. 
Gdy legion odmówił prześladowania chrześcijan, zabito dowódcę i co dziesiątego żołnierza. Stali się oni później patronami rycerzy. 
Włócznia ofiarowana Chrobremu przez cesarza Ottona do dziś znajduje się na Wawelu. Bolesław natomiast w dowód wdzięczności ofiarował cesarzowi relikwię ramienia św. Wojciecha. Po prawie tysiącu lat, na prośbę prymasa Stefana Wyszyńskiego, ramię powróciło z Rzymu do Gniezna. 
Na potwierdzenie swojej koronacji Bolesław Chrobry musiał czekać jeszcze 25 lat. Nie zmarnował jednak tego czasu. Wygrywał wojny, zdobył Pragę i Kijów, umocnił państwo. Koronowano go tuż przed śmiercią w 1025 roku. W poznańskiej katedrze znajduje się grób wielkiego Chrobrego.


  • Ok. 967 – na świat przychodzi Bolesław, najstarszy syn Mieszka I.

  • 992 – Bolesław wypędza młodszych braci i macochę Odę i przejmuje władzę w całym kraju.

  • 997 – misja Wojciecha do Prus, jego śmierć – Bolesław wykupuje ciało 
św. Wojciecha 

  • 999 – Wojciech, pierwszy polski męczennik, zostaje ogłoszony świętym
  • 
1000 – zjazd gnieźnieński

  • 1002-1018 – wojna z cesarstwem

  • 1025 – koronacja Bolesława Chrobrego i jego śmierć

  • 1925 – wybicie pamiątkowych złotych monet z wizerunkiem Bolesława Chrobrego z okazji 900-lecia pierwszej polskiej koronacji. Obecnie wizerunek króla widnieje na banknocie 20-złotowym.



Król


W tym roku szkolnym proponujemy historyczną podróż przez świat polskich królów. Wybraliśmy jedenastu – naszym zdaniem najciekawszych – królów z różnych okresów istnienia królestwa i Rzeczypospolitej Polskiej. Król to przywódca państwa, monarchii. Królowanie można dziedziczyć, czyli na przykład po ojcu królem zostaje syn. Król może też być wybierany. Wtedy jest to król elekcyjny. 
Słowo „król” pochodzi od imienia Karola Wielkiego. Karol był władcą frankońskim. W IX wieku stworzył pierwsze od upadku Cesarstwa Rzymskiego imperium w zachodniej Europie, dając początek średniowiecznym królestwom. Królowie, zarówno dawniej, jak i dziś, reprezentują kraj, a czasem nawet mają władzę absolutną. Podczas koronacji odbywał się obrzęd zwany namaszczeniem na króla. Władcy stawali się pomazańcami Bożymi, wybranymi spośród ludzi przez samego Boga.


Arcybiskupstwo


Dzięki wizycie cesarza Ottona III Kościół polski otrzymał własne arcybiskupstwo. Kościół był wtedy ważniejszą instytucją 
niż państwo, jego granice były trwalsze niż państwowe słabe struktury. Arcybiskupstwo gnieźnieńskie od początku było niezależne od biskupów niemieckich. Takiego przywileju nie miała nawet starsza Praga podległa Moguncji. Poza metropolią w Gnieźnie powstały biskupstwa w Krakowie, Kołobrzegu i Wrocławiu. Pierwszym arcybiskupem został Radzym Gaudenty, brat św. Wojciecha.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.