W  naszej historii powstania najczęściej kończyły się klęską. Są dwa wyjątki. Dzięki powstaniu wielkopolskiemu Poznań znalazł się w 1919 roku w Polsce. A powstania śląskie zdecydowały o przyłączeniu do Polski ważnej części Górnego Śląska.

Pierwsze: Falstart

Polska w 1918 roku odzyskała niepodległość, ale granice państwa wciąż były niepewne. Na Górnym Śląsku od momentu zakończenia I wojny światowej sytuacja była napięta. Wśród Ślązaków związanych z Polską powstała myśl przyłączenia Śląska do Polski. Niemcy nie mogły się na to zgodzić. Zaczął szerzyć się terror, a pokojowe demonstracje brutalnie tłumiono. Bezpośrednią przyczyną wybuchu powstania była masakra w Mysłowicach. Niemieckie oddziały zbrojne Grenzshutzu otworzyły ogień do górników żądających wypłacenia pensji. Tak 16 sierpnia 1919 roku o godz. 2 w nocy wybuchło powstanie. Po pewnych sukcesach powstańców Niemcy ściągnęli posiłki i zaczęli odzyskiwać teren. 24 sierpnia dowódca powstańców Alfons Zgrzebniok wydał rozkaz zaprzestania walk. Powstańcy musieli uciec na tereny Polski. 1 października, po ogłoszeniu amnestii, mogli powrócić do domów.

Drugie: Cel osiągnięty

Alianci, zwycięzcy z I wojny światowej, postanowili, że o Śląsku zadecyduje plebiscyt, czyli głosowanie mieszkańców. Obie strony przekonywały do swoich racji. Na przykład na murach pojawiały się plakaty zachwalające życie w jednym kraju, a ośmieszające ten drugi. Komisja Międzysojusznicza nakazała, aby wycofać wszelkie oddziały wojskowe. Mogły jedynie pozostać jednostki aliantów oraz niemiecka policja Sipo. Ci drudzy mieli strzec porządku, ale wykorzystywano ich przeciwko pragnącym mieszkać w Polsce Ślązakom. W maju niemieckie bojówki zdemolowały polski komisariat plebiscytowy w Bytomiu, a 17 sierpnia zbito w Katowicach niosącego pomoc lekarza Andrzeja Mielęckiego. Mijał rok od pierwszego powstania, gdy w nocy z 19 na 20 sierpnia 1920 roku Alfons Zgrzebniok zdecydował o wybuchu kolejnego zrywu. W zakładach pracy rozpoczął się strajk generalny. Powstańcy sprawnie zajęli liczne miejscowości w powiatach pszczyńskim, rybnickim i w centrum okręgu przemysłowego. Z uwagi na załogi alianckie nie zajmowano większych miast. 24 sierpnia Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa na Górnym Śląsku nakazała rozwiązanie Sipo i stworzenie wspólnej policji plebiscytowej Apo. Dzięki temu główny cel powstania osiągnięto. A dzień później można było zakończyć walki.

Trzecie: Zwycięstwo

Wynik plebiscytu okazał się niekorzystny dla Polski. Polacy bali się zemsty Niemców, gdy powrócą ich rządy. Wybuchło więc powstanie. Podobną akcję szykowali Niemcy, gdyby to oni przegrali w głosowaniu. A było o co walczyć. Śląsk z hutami i kopalniami był jednym z najważniejszych regionów przemysłowych Europy. Powstanie było świetnie przygotowane. W nocy z 2 na 3 maja specjalna grupa powstańców, pod wodzą porucznika Tadeusza Puszczyńskiego-Wawelberga, odbyła prawdziwy rajd komandosów. Mężczyźni wysadzili wszystkie mosty kolejowe na Odrze, odcinając tym samym siły niemieckie od pomocy. Przeciwnikami polskich powstańców były siły Selbsutzu – specjalne bojówki, świetnie wyposażone przez regularną armię. W pierwszej fazie walk udało się zająć większość obszaru plebiscytowego, a także zablokować najważniejsze miasta. W czasie kontrataku niemieckiego, trwającego od 21 maja do 6 czerwca, powstańcy utracili Kędzierzyn oraz Górę św. Anny. Ale nie dali się rozbić. 7 czerwca rozpoczął się rozejm. Obie strony wyprowadziły swoje jednostki poza teren Śląska, a rozdzieliły je wojska francuskie, brytyjskie i włoskie. 5 lipca 1921 roku oficjalnie podpisano rozejm. A 20 października Rada Ambasadorów zatwierdziła korzystny dla Polski podział Górnego Śląska. II Rzeczpospolita dostała teren mniejszy, ale za to z najważniejszymi miastami, z połową hut i prawie 80 proc. kopalń. 20 czerwca 1922 roku wojska polskie uroczyście rozpoczęły przejmowanie polskiego Śląska.

Krótko przez powstania

Kiedy trwały powstania? I powstanie – 16 do 24 sierpnia 1919 roku II powstanie – od nocy z 19 na 20 do 25 sierpnia 1920 roku III powstanie – od nocy z 2 na 3 maja do 5 lipca 1921 roku Zwycięstwa Dwa dla Polski. Pierwsze zakończyło się klęską, ale drugie i trzecie osiągnęły swoje cele. O co walczono? Celem głównym było przyłączenie Górnego Śląska do Polski lub jego jak największej części. Kto walczył? Na terenie Śląska oficjalnie nie mogło być wojska. Stąd obie strony składały się z formacji ochotniczych. Niemcy swobodnie wspierali swoje siły z kraju, czego Polska nie mogła zrobić z powodu wojny z bolszewikami na wschodzie. Ostatni powstaniec śląski zmarł w wieku 105 lat w 2009 roku. Najważniejsze postacie Wojciech Korfanty, Alfons Zgrzebniok, Maciej hrabia Mielżyński, Kazimierz Zenkteller, Walenty Fojkis. Bitwy i akcje Akcja „Mosty”, bitwa o Górę św. Anny, bój o Kędzierzyn, obrona linii Olzy