P łazom grozi wyginięcie. Ropucha podążająca w stronę stawu nie ucieknie spod kół pędzących samochodów. Żaba czy salamandra nie uchroni swej delikatnej, wilgotnej skóry przed zanieczyszczeniami środowiska. Ubywa też miejsc, gdzie żaby mogłyby złożyć skrzek dla rozwoju kijanek, bo stawy i mokradła, uważane za bezużyteczne, a nawet szkodliwe, są zasypywane i osuszane. Kto pamięta, kiedy ostatnio spotkał choćby żabę trawną? A do niedawna jeszcze powszechnie występowała ona w Polsce.

Wyjątkowe

Obok ssaków, ptaków, gadów i ryb płazy tworzą osobną gromadę zwierząt kręgowych. Mimo że zewnętrznie podobne do gadów (popatrzmy na traszkę i jaszczurkę), a w początkowym etapie rozwoju do ryb (stadium kijanki), płazy wyraźnie się wyróżniają. Po pierwsze rozpoczynają życie w wodzie jako sznur galaretowatych jaj zwanych skrzekiem. Po drugie wykluwają się ze skrzeku kijanki – larwy oddychającej pod wodą za pomocą skrzeli. I po trzecie skrzela przekształcają się w płuca. Dorosłe płazy związane są wprawdzie z wodą, ale znaczną część życia spędzają na lądzie.

Zamaskowane

Jednym z przedstawicieli tej gromady jest niewielki, kilkucentymetrowy kumak górski. Doskonale potrafi się maskować. Przypomina szaroburą kupę mułu. W razie zagrożenia nurkuje, znikając w zmąconej wodzie. Dopiero w ostateczności pokazuje spód swojego ciała. Wtedy niepozorny, ziemisty, pokryty brodawkami płaz przeobraża się, rozbłyskując jaskrawożółtym sygnałem: „Uwaga – niebezpieczeństwo!”. Kumak ostrzega napastnika: „Jeśli mnie zjesz, możesz źle skończyć”. Dlaczego? Bo skóra kumaka produkuje żrącą, działającą wymiotnie wydzielinę.

Długowieczne

Tropiąc kumaki, warto wybrać się wieczorną, wiosenną porą nad leśny staw, by przekonać się, skąd pochodzi nazwa sympatycznych płazów. Kumaki górskie najchętniej zamieszkują niewielkie zbiorniki wodne na południu Polski. Ale nie w górach wysokich. Można je wypatrzyć w koleinach leśnych dróg, w przydrożnych rowach albo w większych kałużach, gdzie przenoszą się, gdy wyschną inne zagłębienia. Te mokre miejsca opuszczają dopiero jesienią i ukryte pod pniem drzewa, tak jak wszystkie płazy, zapadają w zimowy sen. Kumaki odżywiają się ślimakami, owadami i dżdżownicami. Co ciekawe, niewielkie drobne kumaki są długowieczne. Mogą żyć ponad dwadzieścia lat. W Polsce poza kumakiem górskim występuje też kumak nizinny. Mieszka – jak nazwa wskazuje – na nizinach. Ma czerwono-pomarańczowy brzuch.