Dziwolągi

Przemysław Barszcz

|

MGN 12/2013

publikacja 25.02.2014 10:08

Żywe kamienie, latający smok, ryba skacząca po drzewach, czyli gabinet osobliwości przyrody.

Litopsy – żywe kamienie Litopsy – żywe kamienie
CHROMAZONE /EAST NEWS

S tworzenia, istoty, organizmy... Jak nazwać i sklasyfikować najdziwaczniejsze organizmy przemierzające oceaniczne głębie, przemykające w tropikalnym gąszczu lub znoszące przez setki lat zabójczy upał pustyni?

Welwiczja przedziwna

Ojczyzną niezwykłych organizmów, w których z trudem można rozpoznać rośliny, jest tajemnicza pustynia Namib leżąca w południowo-wschodniej Afryce. To najstarsza pustynia świata, licząca 80 milionów lat. Dostępu do odludnego obszaru broni Wybrzeże Szkieletowe. Na 500-kilometrowej długości niegościnnego wybrzeża spoczywa ponad tysiąc wraków statków, zatopionych przez wyjątkowo silne prądy morskie i zdradliwe mielizny. Na pustyni Namib rośnie welwiczja przedziwna, jedna z najdziwniejszych roślin globu ziemskiego. Z krótkiego, grubego pnia wyrastają taśmowate, kilkumetrowej długości skórzaste, wijące się po piaskach pustyni liście, które jednocześnie są magazynem na wieloletnie okresy suszy. Welwiczje przedziwne żyją kilkaset lat. Ich nasiona czekają cierpliwie nawet 2 tysiące lat na dogodne warunki do kiełkowania. Kto wie, może właśnie teraz, na samotnej afrykańskiej pustyni kiełkuje nasiono welwiczji, które upadło na piasek w chwili, gdy w Jerozolimie nauczał Jezus, a nasza era dopiero się zaczynała?

Trupi kwiat

Pustynia Namib jest też ojczyzną litopsów, zwanych żywymi kamieniami. Aby przetrwać, wysuwają one ponad powierzchnię ziemi końcówki zgrubiałych liści, które przypominają wyjątkowe kamienie. Natomiast pośród gęstego, parnego tropikalnego lasu Borneo i Sumatry raz na kilka lat rozkwita, zaledwie na tydzień, „trupi kwiat”. Jest czerwony, mięsisty, pasożytuje na innych roślinach spokrewnionych ze sobą. To największy kwiat w świecie roślin, osiąga 1 metr średnicy. Jego nazwa pochodzi od wydzielanego zapachu gnijącego mięsa, którym przywabia zapylające go muchówki.

Grzybnia gigant

Kilka lat temu w amerykańskim stanie Oregon naukowcy odkryli coś, co określili jako największy organizm świata. Jego powierzchnia 9 kilometrów kwadratowych, czyli jak wyliczyli Amerykanie 1665 boisk futbolowych, opleciona jest gęstą, wnikającą mackami w najmniejsze szczeliny gleby żywą siecią. To grzybnia opieńki, pozornie zwyczajnego, dobrze znanego grzyba zbieranego jesienią na pniach drzew w naszych lasach. Gigantyczną grzybnię odnaleziono w stanie Waszyngton. Badania genetyczne wykazały, że olbrzymia grzybnia rozrastała się przez 2400 lat i może pochodzić od jednego mikroskopijnego zarodnika.

Poskoczek i płaszczka

Poskoczek mułowy zdaje się pytać, kiedy kończy się ryba, a zaczyna płaz. Przez nauki przyrodnicze zaliczany jest do gromady ryb, ale bardziej przypomina na przykład żabę drzewołaza. Ta osobliwa ryba potrafi oddychać powietrzem. Poza wodą wytrzymuje nawet 37 godzin. Dzięki płetwom przypominającym łapki większość czasu zamiast w wodzie spędza na budowaniu domku z mułu. Chętnie skacze też po gałęziach drzew, goniąc za owadami. Poskoczek mułowy mieszka w nadmorskich zaroślach wzdłuż zachodniego wybrzeża Afryki. W południowo-wschodniej Azji przez gęsto zaludnione tereny przepływa rzeka Mekong. W jej mętnych wodach żyje jedna z największych ryb słodkowodnych świata. Kiedy płynie, bardziej niż rybę przypomina olbrzymi fragment burego, mulistego dna, wolno dryfującego z prądem. To słodkowodna płaszczka-ogończa, która jest szeroka na 4 m, długa na 5 m, a waży 600 kg. Podziemna żaba świnionosa, mysz pancerna, wyrak upiór, kukabura chichocząca na australijskich pustkowiach… Świat przyrody wymyka się próbom klasyfikacji i wykracza poza ludzką wyobraźnię. Budzi podziw dla różnorodności stworzenia.

Spis dziwolągów, czyli dodatkowa lista dziwacznych organizmów:

Marszczelec Chociaż przypomina olbrzymią dżdżownicę długości 1,5 metra i grubą jak pęto kiełbasy, jest płazem. Podobieństwo do dżdżownicy giganta podkreślają jego ciało zbudowane z pierścieni i podziemny tryb życia. Chińska salamandra olbrzymia Największy płaz świata. Niezwykle już rzadka w chińskich rzekach i potokach, dorasta do 180 centymetrów długości i 40 kilogramów wagi. Smok latający Niewielka, lecz niezwykła jaszczurka z południowo-wschodniej Azji. Z boków smoka latającego wystają wydłużone żebra pokryte płatem skóry, dzięki czemu smok może szybować na odległość nawet 15 metrów. Drop Uznawany za najcięższego ptaka latającego. 18-kilogramowy drop waży tyle, co 9 tys. kolibrów. By zdobyć partnerkę, obdarzone imponującymi wąsami samce podczas toków zamieniają się w wielkie, białe kule z piór.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.