Piętrowy kraj

Adam Śliwa

|

MGN 05/2013

publikacja 17.06.2013 15:47

Ośnieżone szczyty Andów, rozległe równiny i wielkie wodospady. Każda część jest inna. Nic dziwnego, Argentyna ciągnie się przez pół Ameryki.

Piętrowy kraj

T en kraj można podzielić na kilka części. Na północy jest subtropikalna równina Gran Chaco i pas lasów tropikalnych. W środkowej i północno-zachodniej części jest żyzna i płaska nizina zwana Pampą. Dalej na południe krajobraz zmienia się w pofałdowany płaskowyż Patagonii. Zachód kraju to pasmo górskie Andów z najwyższym szczytem obu Ameryk Aconcaguą. Na południowym krańcu panuje klimat subpolarny, mieszkają tam nawet pingwiny. Każdy z rejonów Argentyny ma swój klimat. Na północy latem jest gorąco i sucho, a zimą umiarkowanie i bez śniegu. W centrum lato wprawdzie też jest gorące, ale zimy są bardzo chłodne. Na południu natomiast miesiące letnie są ciepłe, a zimowe bardzo mroźne i śnieżne. Na południowej półkuli, gdzie leży Argentyna, lato zaczyna się w styczniu, czyli wtedy są tam najwyższe temperatury. Południowy koniec Argentyny, czyli Ziemia Ognista leży już na podobnej szerokości, co Polska, więc klimat o tej samej porze roku jest całkiem inny. Ale znacznie zimniejszy niż u nas, bo jeszcze dalej na południe są już tylko ocean i Antarktyda. Porównując temperatury w poszczególnych częściach Argentyny, zobaczymy, że na północy w styczniu średnia temperatura sięga 28 stopni. W środkowej części od 22 do nawet 10 stopni. Na Ziemi Ognistej latem jest najwyżej 8 stopni Celsjusza. Proponuję krótką wędrówkę po Argentynie. Będziemy podziwiać różnorodny krajobraz ojczyzny papieża Franciszka i przyglądać się jej egzotycznym mieszkańcom – zwierzętom.

Ziemia Ognista

Składa się z wielu skalistych wysp. To najdalej na południe wysunięta część Argentyny. Miasto Ushuaia jest natomiast najdalej na południe wysuniętym miastem świata. Nazwa pochodzi prawdopodobnie od łuny ognisk, które palili tubylcy. Zauważyli ją marynarze Magellana i nazwali Ziemią Ognistą.

Andy

To najdłuższy łańcuch górski na Ziemi. Ciągnie się przez Wenezuelę, Kolumbię, Ekwador, Peru, Boliwię, Chile i Argentynę. 9 tysięcy kilometrów. Na zboczach Andów swoje źródła ma wiele rzek, w tym słynna Amazonka. Północną część argentyńskich Andów pokrywają lasy, środkową – tereny pustynne, a południowe Andy argentyńskie to tundra.

Gran Chaco

Równina Gran Chaco pokryta ciernistymi roślinami rozciąga się w północnej części Argentyny aż po Urugwaj i Paragwaj. Jej powierzchnia należąca do Argentyny jest dwa razy większa od Polski. Mieszka tu mało ludzi, a większość z nich to rolnicy, którzy uprawiają bawełnę, hodują bydło i pozyskują drewno.

Pampa

To jeden z najlepszych na świecie nizinnych terenów rolniczych. Tu w łagodnym, podzwrotnikowym klimacie na żyznej glebie zwanej czarnoziemem dobrze uprawia się pszenicę, kukurydzę, słonecznik i jęczmień. Na trawiastej pampie (stepie) chętnie wypasa się bydło i owce. Występuje tu też wiele roślin przywiezionych z Europy. A drzewa można spotkać głównie wzdłuż rzek.

Wodospady Iguazú

Najciekawszym miejscem północy Argentyny jest rzeka Iguazú i najpiękniejsze na świecie wodospady. To jeden z siedmiu nowych cudów natury na świecie. Wśród nich największy, nazywany jest Gardzielą Diabła. Ma 72 metry wysokości i jest wyższy niż Niagara. Woda, spadając z hukiem, tworzy tu przepiękne tęcze.

Patagonia

Zajmuje środkową i południową Argentynę. Ten suchy wyżynny step poprzecinany dolinami rzek odkrył w czasie swojej podróży Ferdynand Magellan. Na zachodzie Patagonia graniczy z Andami, a na wschodzie z Oceanem Atlantyckim. Kraina ta zwana jest też krainą jezior. Jest ich tu aż 400. Choć duże obszary Patagonii zajmuje półpustynia, to na południu są też lasy mieszane, głównie bukowe.

Tapir

Wygląda jak świnia z krótką trąbą. A pochodzi z tej samej rodziny, co... konie. Przednie łapy tapira mają cztery palce, tylne zaś trzy, a każdy jest zakończony małym kopytem. Tapiry mają bardzo delikatną sierść i rewelacyjnie pływają. Najchętniej jedzą rośliny. Mają świetnie rozwinięty słuch. Dlatego, gdy zbliża się niebezpieczeństwo, kryją się pod wodą.

Tukan

To ptak z rodziny dzięciołowatych. Ma wielki dziób, często większy od reszty ciała i jest bardzo kolorowy. Tukany mają małe skrzydła. Dzięki temu potrafią latać między gałęziami. Jedzenie najpierw podrzucają do góry i łapią je w locie. Wodę piją tylko z liści i zagłębień w korze drzew.

Jaguar

Po lwie i tygrysie to największy i najpotężniejszy kot. Dzięki żółto-czarnym cętkom świetnie maskuje się w zaciemnionych puszczach lasów tropikalnych. Jaguary bardzo dobrze chodzą po drzewach i pływają. Ich potężne szczęki potrafią przegryźć nawet skorupę żółwia. Jednak bardziej niż twardą skorupę wolą duże ssaki.

Kondor wielki

Mieszka w Andach. Kondor jest czarny, tylko górną część skrzydeł ma białą. Szyję i głowę ma zupełnie nagie. Rozpiętość skrzydeł tego ogromnego ptaka sięga ponad 3 m. Kondory zakładają gniazda na półkach skalnych, a żywią się padliną i jajami, które kradną kormoranom.

Koliber

To najmniejszy ptak świata. Ma od 6 do 22 cm i waży zaledwie 2 do 20 g. Serce kolibra bije bardzo szybko, wykonując nawet do 1200 uderzeń na minutę. Jego pióra mają tylko czarny i brązowy barwnik, ale dzięki temu, że rozszczepiają światło na podstawowe kolory, mienią się w słońcu pięknymi barwami. Potrzebują do tego częstych kąpieli, choćby tylko w rosie. Kolibry latają we wszystkich kierunkach, również do tyłu, dzięki bardzo szybkim ruchom skrzydeł, nawet do 90 uderzeń na minutę. Co ciekawe, tak jak owady, potrafią zapylać kwiaty.

Pancernik

Ma tylko 80 cm długości. Ciało pancernika, oprócz wewnętrznych części łap i spodu, pokrywa jak pancerz łuska kostna. Między łuską jest elastyczna skóra, dlatego pancerniki są bardzo ruchliwe. Zagrożone, chowają nogi i przywierają płasko do ziemi. Pancernik długoogonowy potrafi unosić się na wodzie jak piłka. Aby być lżejszym, nabiera powietrza w płuca, żołądek i jelita.

Flaming

Ten różowy ptak mieszka na rzekach i jeziorach pampy. Żyje w koloniach nawet do miliona osobników. Żywi się małymi roślinami i zwierzętami wodnymi. Zanurza dziób w wodzie tak, że górna szczęka znajduje się pod dolną.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.