Ksiądz Jan Czuba
lat 39

ZAMORDOWANY NA MISJACH
27 października 1998 r. Loulombo Republika Kongo

Tajemnice Janka
Kiedy Janina wyszła za mąż, któregoś dnia mama powiedziała: „No to większych uroczystości w naszej rodzinie już nie będzie”. – Mamo, a może jednak będziesz przygotowywać przyjęcie? – odezwał się najmłodszy, Janek. Był wtedy uczniem szkoły średniej. – Chyba że prymicje, ale na to się jeszcze nie zanosi – odpowiedziała mama. Janek uśmiechnął się i wyszedł na podwórko. Kilka lat później, w czerwcowy poniedziałek rodzice Janka przygotowywali się właśnie do wyjazdu w pole, kiedy syn powiedział, że jedzie prosić o przyjęcie do seminarium w Tarnowie. Zrozumieli, że nie spełnią się ich marzenia. Janek nie będzie prowadził gospodarstwa. – Już w seminarium był prezesem Kółka Misyjnego – opowiada brat misjonarza, Stanisław. – O misjach w Afryce marzył od dawna. Przed wyjazdem powstrzymywała go tylko prośba ciężko chorej mamy. Dwa tygodnie po jej śmierci zgłosił się do biskupa. – Jesteś za młody – tłumaczył biskup. – Musisz jeszcze tu popracować. – Jaki był szczęśliwy – wspomina brat – kiedy wreszcie dostał zgodę. – Od razu przyszedł do mnie, do zakładu, by powiedzieć, że wyjeżdża na misje. Nawet strażnika w bramie nie zauważył.

Afrykański miód
Nikt nie przypuszczał, że po wakacjach w 1998 roku ksiądz Jan wyjedzie z Polski na wieczne wakacje. W Republice Konga, gdzie pracował, trwały niepokoje po niedawnej wojnie domowej. – Co mnie ma spotkać, to mnie spotka, czy tu, czy tam – tłumaczył, kiedy odradzano mu wyjazd. – Jeśli zginę, pójdę prosto do nieba. Wiedział, że parafianie czekają. „Zgotowali mi gorące przyjęcie – pisał do brata. – Nie wiem dlaczego, ale bali się, że nie wrócę. Kiedy mnie zobaczyli i usłyszeli, to radości nie było końca”. Ksiądz Jan kochał tych ludzi i oni o tym wiedzieli. Chciał im dać wszystko. Nawet pszczoły z Polski przywiózł, by mieli miód. Założył sto uli. Cieszył się, gdy udało mu się utrzepać aż 100 litrów miodu. – Proszę się poczęstować – wzruszony pan Stanisław przynosi słoik ciemnego miodu afrykańskiego. – To na specjalne okazje – dodaje cicho. Martwił się ksiądz Jan, że dzieci są tam niedożywione. – Kozy z Polski by się przydały – pisał do brata – bo afrykańskie mleka nie dają. Marzył o pokoju dla nich i dla siebie. Chyba przeczuwał śmierć, ale chciał być z nimi do końca. Dwie godziny przed wtargnięciem bandy powiedział siostrom: „Gdy umrę tutaj, nie odsyłajcie mojego ciała do Polski, ale pochowajcie je obok groty, w trumnie z białych desek”.

Wierny do końca
Już od jakiegoś czasu bandy Nindża dawały znać o sobie. Szukali broni. W poniedziałek włamali się do budynku policji. Ucieczka policjanta chrześcijanina była dla nich informacją, że broń może być ukryta na plebanii. We wtorek, 27 października po obiedzie w parafii pojawiła się pierwsza grupa bandytów. Przeszukali cały dom. Broni oczywiście nie znaleźli. Poprosili o jedzenie. I wtedy pojawiła się druga grupa, o wiele bardziej agresywna. – Nie jestem tu po to, żeby zachęcać do wojny, ale do pokoju – tłumaczył im ksiądz Jan. To ich nie przekonało. – Dawaj broń, bo będziemy strzelać – zagroził jeden. – Możesz strzelać, ale ja nic nie wiem o broni – powiedział misjonarz. Bandyta strzelił dwa razy. Pierwsza kula przeszyła nogę, druga trafiła w brzuch. Ksiądz Jan martwy upadł na trawnik. Przestraszeni bandyci ukradli samochód i uciekli. Starszemu ministrantowi kazali przeszukać kieszenie zabitego księdza. Znaleźli kluczyki. W drugiej kieszeni był różaniec. – Taki z zielonych perełek. Mam go – pan Stanisław ma łzy w oczach. Ludzie, szczególnie chrześcijanie, poczuli się zagrożeni. W pośpiechu już następnego dnia pogrzebali ciało i uciekli z wioski. Nie wiedzieli, co teraz z nimi będzie. Gabriela Szulik