Bory, do których jeździł polować Zygmunt August, Wielki Książę Litewski, należą już do przeszłości. Mimo to ponad jedną czwartą powierzchni Litwy pokrywają lasy. Prawie cały kraj leży w dorzeczu Niemna. Jak opisywał turysta rowerowy – dziś Litwa to kraj niewielkich wsi położonych wśród przepięknego krajobrazu, dużych miast nie znajdzie się tam wiele.

Wielkim plusem, zwłaszcza z punktu widzenia rowerzysty, jest niewielkie zróżnicowanie wysokości. Najwyższa góra ma niecałe 300 metrów wysokości; na świecie są większe wieżowce. Po „wizycie” lodowca (w plejstocenie) pozostało wiele jezior, z których największe ma prawie 45 km2 powierzchni.

Początki państwa litewskiego sięgają Mendoga, który w 1253 roku zjednoczył po raz pierwszy kraj. Nie przetrwało ono jednak długo i dopiero Gedymin dokonał trwałego zjednoczenia. A jego wnuk, Władysław Jagiełło, związał się z państwem polskim. Od tego momentu aż do rozbiorów dwa sąsiednie kraje żyły w unii, o wiele wieków uprzedzając tę europejską. Jednym z najsłynniejszych miejsc na Litwie jest Góra Krzyży.

Najpierw kurhan, póżniej gródek średniowieczny, w końcu, po powstaniu listopadowym, miejsce stawiania krzyży. Obecnie niewielkie wzniesienie jest nimi pokryte. Najrozmaitszych kształtów i rozmiarów stoją jeden przy drugim, a czasem jeden na drugim. Od 200 lat pojawiają się nowe. Nawet na przekór władzom.

Najpierw zabraniał tego car, potem zakazywali komuniści. W 1961 roku buldożerami zniszczono wszystkie krzyże, a teren zaorano. Jednak natychmiast zaczęły pojawiać się nowe krzyże. W 1990 roku było już ich ponad 15 tysięcy. Od tego czasu stale ich przybywa. Każdy pielgrzym przynosi swój krzyż.

  Matka Boża z Ostrej Bramy w Wilnie „Pod Twoją obronę, uciekamy się...” – mówią słowa modlitwy. Matka Boska Ostrobramska rzeczywiście stanęła na murach, i to nie raz. Kiedy w początkach XVI wieku wznoszono mury miejskie Wilna, na drodze wiodącej do Miednik i dalej – do Moskwy powstała brama, zwana Ostrą. W owym czasie na bramach wieszano wizerunki a to Chrystusa, a to Matki Boskiej, a to świętych.

I tym razem tak się stało. Wizerunki jednak narażone na niepogody niszczały i były wymieniane. Dzisiejszy obraz namalowano około 1620 roku, w dodatku najpewniej stanowił część dyptyku – czyli zestawu dwóch obrazów – na jednym był Chrystus Zbawiciel, na drugim Matka Boża. Sława obrazu związana jest z zakonem karmelitów.

To oni zbudowali pierwszą kaplicę, to u nich, w kościele tuż obok, przechowywano czasami obraz. Ile razy miasto było zagrożone – Matka Boża go strzegła. Nawet kiedy w 1799 r. władze carskie nakazały wyburzenie murów miejskich – Ostra Brama została nietknięta.

Z czasem rozbudowano kaplicę, w której mieści się obraz, a jedyną oznaką zmian politycznych, jakie zachodziły w kraju, był język napisu: „Matko Miłosierdzia, pod Twoją obronę uciekamy się”.

Najpierw polski, potem, po powstaniu listopadowym, łaciński, w dwudziestoleciu międzywojennym znów polski, a teraz po raz kolejny – łaciński. Jednak bez względu na politykę Matka Boska Ostrobramska trwa w swoim mieście. Nawet kiedy podczas panowania komunistów kościoły wileńskie pozamieniano na składy i muzea – kaplica ostrobramska pozostała nienaruszona.

  Gintaras Kadziulis
koszykarz Anwilu Włocławek fot. BARTEK JAKÓBCZAK www.anwilonline.com Gintaras Kadziulis
koszykarz Anwilu Włocławek

Po raz pierwszy jestem w Polsce tak długo. Zaraz po przyjeździe, w 2003 roku okazało się, że z Polakami bardzo dobrze się rozmawia. Mam z nimi dobry kontakt. Bardzo dużo łączy Polskę z Litwą.

Ludzie żyją tu podobnie, mamy podobną kulturę. Przez długi czas byliśmy połączeni unią i teraz też, w tym samym czasie, wchodzimy do Unii Europejskiej.